الواضح في المنطق الشرعي

ﺎﻬﻣﺎﺴﻗأو ﺔﻴﻀﻘﻟا



.تﺎﻘﻳﺪﺼﺘﻟا ﰲ ﻢﺴﻗو ،تارﻮﺼﺘﻟا ﰲ ﻢﺴﻗ :نﲈﺴﻗ ﻖﻄﻨﳌا ثﺎﺤﺑأ نأ ﺖﻤﻠﻋ ﺪﻗ

.ﻪﻴﻓ عﴩﻧ ﻦﺤﻧ ﺎﻬﻓ تﺎﻘﻳﺪﺼﺘﻟا ﻢﺴﻗ ﺎﻣأو ،ﻪﻨﻣ ﺎﻨﻏﺮﻓ ﺪﻘﻓ تارﻮﺼﺘﻟا ﻢﺴﻗ ﺎﻣﺄﻓ ﺚـﺤﺒﻣ ﲆـﻋ ﻒـﻗﻮﺘﻣ ﻒـﻳﺮﻌﺘﻟا ﻮـﻫو تارﻮﺼـﺘﻟا ﻢﺴـﻗ ﻦﻣ ﻢﻫﻷا دﻮﺼﻘﳌا ﰲ لﻮﺧﺪﻟا نأ ﻚﻴﻠﻋ ﺮﻣ ﺪﻗو ﻞﻴﻟﺪـﻟا ﻮـﻫ تﺎﻘﻳﺪﺼـﺘﻟا ﻢﺴـﻗ ﻦﻣ ﻢﻫﻷا دﻮﺼﻘﳌا نﺈﻓ ﺎﻨﻫ لﺎﳊا ﻚﻟﺬﻛو ،ﻪﻴﻠﻋ مﺪﻗ اﺬﻠﻓ ﺲﻤﳋا تﺎﻴﻠﻜﻟا
.ﻞﻴﻟﺪﻟا ﲆﻋ ﺚﺤﺒﳌا اﺬﻫ مﺪﻘﻨﺳ اﺬﻠﻓ ﺎﻳﺎﻀﻘﻟا ﲆﻋ مﻼﻜﻟا ﲆﻋ ﻒﻗﻮﺘﻣ ﻮﻫو

.بﺬﻜﻟاو قﺪﺼﻟا ﻞﻤﺘﳛ لﻮﻗ :ﻲﻫ ﺔﻴﻀﻘﻟﺎﻓ

.ﺪﻳز مﺎﻗ ﻞﺜﻣ ﺔﻳﱪﳋا ﺔﻠﻤﳉا ﻲﻫ ﺔﻴﻀﻘﻟا نأ ﻚﻴﻠﻋ ﺮﻣ ﺪﻗو

:نﲈﺴﻗ -ﺪﻴﻔﳌا ﺐﻛﺮﳌا ﻮﻫو- مﻼﻜﻟا نأ ﻚﻟذو

.بﺬﻜﻟاو قﺪﺼﻟا ﻞﻤﺘﳛ ﻻ لﻮﻗ :ﻮﻫو ءﺎﺸﻧإ -١

.بﺬﻜﻟاو قﺪﺼﻟا ﻞﻤﺘﳛ لﻮﻗ :ﻮﻫو ﱪﺧ -٢

.ﺪﺣاو ﻰﻨﻌﻤﺑ ﱪﳋاو ﺔﻴﻀﻘﻟاو ﻊـﻗاﻮﻠﻟ ﺔـﻘﻓاﻮﻣ نﻮـﻜﺗ نأ ﺎـﻣإ ﺔـﻳﺎﻜﳊا ﻚـﻠﺗو ،ﻊﻗاو ﻦﻋ ﺔﻳﺎﻜﺣ ﻪﻧﻷ بﺬﻜﻟاو قﺪﺼﻟا ﱪﳋا ﻞﻤﺘﺣا ﲈﻧإو
.ﺔﺑذﺎﻛ نﻮﻜﺘﻓ ﻊﻗاﻮﻠﻟ ﺔﻔﻟﺎﳐ نﻮﻜﺗ نأ ﺎﻣإو ﺔﻗدﺎﺻ نﻮﻜﺘﻓ

ﻞـﻌﻟو ،ﺐﻫﺬـﺗ ﻚـﺘﻴﻟو ،ﺪﻌﻘﺗ ﻻو ،ﻢﻗ ﻞﺜﻣ ﺔﻴﺴﻔﻨﻟا ﻪﺗدارإ ﻢﻠﻜﺘﳌا ﺮﻛﺬﻳ ﻞﺑ ﻊﻗاو ﻦﻋ ﻲﻜﳛ ﻻ ءﺎﺸﻧﻹا ﲈﻨﻴﺑ

.ﻚﻟذ ﻮﺤﻧو ﺮﻄﲤ ءﲈﺴﻟا

:نﲈﺴﻗ ﺔﻴﻀﻘﻟا نإ ﻢﺛ

.ﺔﻴﻠﲪْ َ :ﻻوأ



.ﺔﻴﻃﴍ :ﺎﻴﻧﺎﺛ

.ءﳾ ﻦﻋ ءﳾ ﻲﻔﻧ وأ ،ءﴚﻟ ءﳾ تﻮﺒﺜﺑ ﺎﻬﻴﻓ ﻢﻜﺣ ﺎﻣ :ﻲﻫ ﺔﻴﻠﻤﳊﺎﻓ

.ﺪﻳﺰﻟ مﺎﻴﻘﻟا تﻮﺒﺜﺑ ﺎﻨﻤﻜﺣ ﺎﻨﻬﻓ ،ﻢﺋﺎﻗ ﺪﻳز ﻞﺜﻣ ﺔﺒﺟﻮﳌا ﻲﻫ ﱃوﻷﺎﻓ

.ﺪﻳز ﻦﻋ مﻮﻨﻟا ءﺎﻔﺘﻧﺎﺑ ﺎﻨﻤﻜﺣ ﺎﻨﻬﻓ ،ﻢﺋﺎﻨﺑ ﺲﻴﻟ ﺪﻳز ﻞﺜﻣ ﺔﺒﻟﺎﺴﻟا ﻲﻫ ﺔﻴﻧﺎﺜﻟاو

.ﲈﻬﻨﻴﺑ ﺔﻄﺑاﺮﻟا دﻮﺟو مﺪﻋ وأ ،ىﺮﺧأو ﺔﻴﻀﻗ ﲔﺑ ﺔﻄﺑار دﻮﺟﻮﺑ ﺎﻬﻴﻓ ﻢﻜﺣ ﺎﻣ :ﻲﻫ ﺔﻴﻃﴩﻟاو

.دﻮﺟﻮﻣ رﺎﻬﻨﻟﺎﻓ ﺲﻤﺸﻟا ﺖﻌﻠﻃ اذإ :لﺎﺜﻣ ﰲ ﺖﻘﻘﲢ ﲈﻠﻜﻓ ( دﻮﺟﻮﻣ رﺎﻬﻨﻟا ) و ( ﺲﻤﺸﻟا ﺖﻌﻠﻃ ) :ﺎﳘ ﲔﺘﻴﻀﻗ ﲔﺑ طﺎﺒﺗراو ﺔﻗﻼﻋ دﻮﺟﻮﺑ ﲈﻜﺣ ﺎﻨﻬﻓ
.ﻦﻳﺮﻣأ ﲔﺑ طﴩﻟا دﻮﺟﻮﻟ ﺔﻴﻃﴍ ﺔﻴﻀﻗ هﺬﻫ ﻰﻤﺴﺘﻓ ،ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻴﻀﻘﻟا ﺖﻘﻘﲢ ﱃوﻷا ﺔﻴﻀﻘﻟا ﻊﻗاﻮﻟا

.ﺐﺟاو مﺎﻴﺼﻟﺎﻓ نﺎﻀﻣر ءﺎﺟ اذإ :لﺎﺜﻣ ﻊـﻗاﻮﻟا ﰲ ﺖـﻘﻘﲢ ﲈـﻠﻜﻓ ( ﺐﺟاو مﺎﻴﺼﻟا ) و ( نﺎﻀﻣر ءﺎﺟ ) :ﺎﳘ ﲔﺘﻴﻀﻗ ﲔﺑ ﺔﻄﺑار دﻮﺟﻮﺑ ﺎﻨﻤﻜﺣ ﺎﻨﻬﻓ
.ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻴﻀﻘﻟا ﺖﻘﻘﲢ ﱃوﻷا ﺔﻴﻀﻘﻟا

.ىﺮﺧأو ﺔﻴﻀﻗ ﲔﺑ ﺔﻗﻼﻋ دﻮﺟﻮﺑ ﺎﻬﻴﻓ ﻢﻜﺣ ﻲﺘﻟا يأ ﺔﺒﺟﻮﳌا ﺔﻴﻃﴩﻠﻟ نﻻﺎﺜﳌا ناﺬﻫو

.دﻮﺟﻮﻣ ﻞﻴﻠﻟﺎﻓ ﺲﻤﺸﻟا ﺖﻌﻠﻃ اذإ ﺲﻴﻟ :لﺎﺜﻣ ﰲ ﺖﻘﻘﲢ ﲈﻠﻜﻓ ( دﻮﺟﻮﻣ ﻞﻴﻠﻟا ) و ( ﺲﻤﺸﻟا ﺖﻌﻠﻃ ) :ﺎﳘ ﲔﺘﻴﻀﻗ ﲔﺑ طﺎﺒﺗرﻻا دﻮﺟو مﺪﻌﺑ ﺎﻨﻤﻜﺣ ﺎﻨﻬﻓ
.ﺔﺒﻟﺎﺳ ﺔﻴﻃﴍ ﺔﻴﻀﻗ هﺬﻬﻓ ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻴﻀﻘﻟا ﺖﻔﺘﻧا ﱃوﻷا ﺔﻴﻀﻘﻟا ﻊﻗاﻮﻟا

.ﺐﺟاو مﺎﻴﺼﻟﺎﻓ لاﻮﺷ ءﺎﺟ اذإ ﺲﻴﻟ :لﺎﺜﻣ

ﺲﻴﻟ ﻪﻧأ ﻮﻫ ﻰﻨﻌﳌاو ( ﺐﺟاو مﺎﻴﺼﻟا ) و ( لاﻮﺷ ءﺎﺟ ) :ﺎﳘ ﲔﺘﻴﻀﻗ ﲔﺑ طﺎﺒﺗرﻻا دﻮﺟو مﺪﻌﺑ ﺎﻨﻤﻜﺣ ﺎﻨﻬﻓ

.ﺔﺒﻟﺎﺳ ﺔﻴﻃﴍ ﺔﻴﻀﻗ هﺬﻬﻓ نﺎﻀﻣر ﰲ ﻻإ مﻮﺼﻟا ﺐﳚ ﻻ ﻪﻧﻷ لاﻮﺷ ﺮﻬﺷ ءﺎﺟ اذإ مﻮﺼﻟا ﺐﳚ

:ﻮﻫ ﺔﻴﻃﴩﻟا ﺔﻴﻀﻘﻟاو ﺔﻴﻠﻤﳊا ﺔﻴﻀﻘﻟا ﲔﺑ قﺮﻔﻟا نأ فﺮﻌﺗ ﻞﻣﺄﺘﻟﺎﺑو

.ﺎﻫﻮﺤﻧو ﻰﺘﻣو نإو اذإ ﻞﺜﻣ طﴍ ةادأ ﺪﺟﻮﺗ ﺔﻴﻃﴩﻟا ﰲو ،طﴍ ةادأ ﺪﺟﻮﻳ ﻻ ﺔﻴﻠﻤﳊا ﰲ -١

.ﲔﺘﻴﻀﻗ ﱃإ ﻞﺤﻨﺗ ﺔﻴﻃﴩﻟا ﰲ ﲈﻨﻴﺑ ،لﻮﻤﳏو عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳدﺮﻔﻣ ﱃإ ﻚﻔﻨﺗو ﺔﻴﻀﻘﻟا ﻞﺤﻨﺗ ﺔﻴﻠﻤﳊا ﰲ -٢


.لﻮﻤﳏو عﻮﺿﻮﻣ ﱃإ يأ ( ﻢﺋﺎﻗو -ﺪﻳز ) :ﺎﳘ ﻦﻳدﺮﻔﻣ ﱃإ ﻞﺤﻨﺗ ﺔﻴﻠﲪ ﺔﻴﻀﻗ هﺬﻫ ﻢﺋﺎﻗ ﺪﻳز

:لﺎﺜﻣ



طﴩـﻟا ةادأ فﺬـﺣ ﺪﻌﺑ ﲔﺘﻴﻀﻗ ﱃإ ﻞﺤﻨﺗ ﺔﻴﻃﴍ ﺔﻴﻀﻗ هﺬﻬﻓ دﻮﺟﻮﻣ رﺎﻬﻨﻟﺎﻓ ﺲﻤﺸﻟا ﺖﻌﻠﻃ اذإ ﺎﻨﻠﻗ اذإو ﲈﻬﻨـﻴﺑ ﻊـﲨ نﺎﺘﻴﻀـﻗو ناﱪـﺧ ﻞـﺻﻷا ﰲ ﲈﻬﻓ ( دﻮﺟﻮﻣ رﺎﻬﻨﻟا ) و ( ﺲﻤﺸﻟا ﺖﻌﻠﻃ ) ﺎﳘو ﺔﻄﺑاﺮﻟا ءﺎﻔﻟاو
.ﺔﻄﺑاﺮﻟا ءﺎﻔﻟاو طﴩﻟا ةادأ ﺔﻄﺳاﻮﺑ

:نﺎﻬﻴﺒﻨﺗ ﺎﻨﻫو ﺎـﳘ ﻞـﺑ ﺎﻬﻴﻠﻋ تﻮﻜﺴﻟا ﻦﺴﳛ ﲔﻣﺎﺗ ﲔﺒﻛﺮﻣ ادﻮﻌﻳ ﱂ ﺔﻴﻃﴩﻟا ﺔﻴﻀﻘﻟا ﰲ ﲔﺘﻠﺤﻨﳌا ﲔﺘﻴﻀﻘﻟا نأ :ﻮﻫ لوﻷا
.نﺎﺼﻗﺎﻧ نﺎﺒﻛﺮﻣ ﺲﻤﺸﻟا ﺖﻌﻠﻃ اذإ ﺎﻨﻠﻘﻓ طﴩﻟا ﺎﻬﻴﻠﻋ ﻞﺧد اذإ ﻦﻜﻟو ،ﺔﻴﻠﲪ ﺔﻴﻀﻗو مﺎﺗ ﺐﻛﺮﻣ اﺬﻫ ﺲﻤﺸﻟا ﺖﻌﻠﻃ ﺎﻨﻟﻮﻘﻓ اذإ ﻦﻜﻟو ﺔﻴﻠﲪ ﺔﻴﻀﻗو مﺎﺗ ﺐﻛﺮﻣ اﺬﻬﻓ دﻮﺟﻮﻣ رﺎﻬﻨﻟا ﺎﻨﻠﻗ اذإو ،ﻪﻴﻠﻋ تﻮﻜﺴﻟا ﻦﺴﳛ ﻻ ﺺﻗﺎﻧ ﺐﻛﺮﻣ اﺬﻬﻓ
.ﺎﺼﻗﺎﻧ ﺎﺒﻛﺮﻣ رﺎﺻ ﺪﻘﻓ دﻮﺟﻮﻣ رﺎﻬﻨﻟﺎﻓ رﺎﺻو ءﺎﻔﻟا ﻪﻴﻠﻋ ﺖﻠﺧدو طﴩﻠﻟ ﺎﺑاﻮﺟ رﺎﺻ

ﺔﺒﺴـﻨﻟﺎﺑ مﺰـﳉاو رﻮﺼﺘﻟا ﻖﻳدﺎﺼﻣ ﻦﻣ نﻮﻜﻳ ﺔﻴﻃﴩﻟا ﺔﻴﻀﻘﻟا ﰲﺮﻃ ﻞﻘﻌﺗ نأ ﻮﻫ ﺔﻣﻮﻠﻌﳌا هﺬﻫ ﲆﻋ ﺐﺗﱰﻳو

.ﺎﻘﻳﺪﺼﺗ نﻮﻜﻳ ﲔﺘﻴﻀﻘﻟا ﲔﺑ ﺎـﻬﻴﻓﺮﻄﺑ ﺔـﻠﻤﳉا عﻮـﻤﺠﻤﺑ ﻢـﻜﳊاو ،رﻮﺼـﺗ دﻮـﺟﻮﻣ رﺎـﻬﻨﻟﺎﻓ ﻞﻘﻌﺗو ،رﻮﺼﺗ ،ﺲﻤﺸﻟا ﺖﻌﻠﻃ اذإ ﻞﻘﻌﺘﻓ
.ﻖﻳﺪﺼﺗ

.ﻪﻣﺮﻛﺄﻓ ﺪﻳز كءﺎﺟ اذإ وأ ،كءﺎﺟ اذإ اﺪﻳز مﺮﻛأ ﻞﺜﻣ طﴍ ﺎﻬﻴﻓ نﻮﻜﻳ ﺪﻗ ﺔﻴﺋﺎﺸﻧﻹا ﺔﻠﻤﳉا نأ :ﻮﻫ ﲏﺎﺜﻟا ﻢﻠﻜﺘـﳌا ةدارإ ﻦﻋ ﱪﻌﺗ ﺎﳖﻷ بﺬﻜﻟاو قﺪﺼﻟا ﻞﻤﺘﲢ ﻻ هﺬﻬﻓ ،اﻮﻨﻴﺒﺘﻓ ﺄﺒﻨﺑ ﻖﺳﺎﻓ ﻢﻛءﺎﺟ نإ ﱃﺎﻌﺗ ﻪﻟﻮﻗ ﻞﺜﻣو
.ﺔﻴﻀﻗ ﺖﺴﻴﻠﻓ ﻊﻗاو ﻦﻋ ﻲﻜﲢ ﻻو

ﰲ ﺔﻗدﺎـﺻ نﻮـﻜﺗ نأ ﻞﻤﺘﲢ ﺔﻴﻃﴍ ﺔﻳﱪﺧ ﺔﻴﻀﻗ هﺬﻬﻓ ،ﺮﻄﳌا ﻞﻄﻬﻴﺴﻓ ءﺎﺘﺸﻟا ءﺎﺟ اذإ ﺎﻨﻟﻮﻗ ﻦﻋ ﻒﻠﺘﲣ ﻲﻬﻓ

.ﻞﻣﺄﺘﻓ ﻊﻗاو ﻦﻋ ﻲﻜﲢ ﺎﳖﻷ ﺔﺑذﺎﻛ وأ ﻊﻗاﻮﻟا



( ﺔﻠﺌﺳأ )



؟ﻞﻴﻟﺪﻟا نود تﺎﻘﻳﺪﺼﺘﻟا ﻢﺴﻗ ﰲ ﺔﻴﻀﻘﻟﺎﺑ ﺎﻧأﺪﺑ اذﺎﳌ مﺪﻘﺗ ﺎﻣ ءﻮﺿ ﰲ -١

؟ءﺎﺸﻧﻹا نود بﺬﻜﻟاو قﺪﺼﻟا ﻞﻤﺘﲢ ﺔﻴﻀﻘﻟا ﺖﻧﺎﻛ ﱂ -٢

؟ﺔﻴﻠﻤﳊاو ﺔﻴﻃﴩﻟا ﺔﻴﻀﻘﻟا ﲔﺑ قﺮﻔﻟا ﺎﻣ -٣




( ﻦﻳرﺎﲤ )



:ﰐﺄﻳ ﲈﻴﻓ ﺔﻴﻀﻘﻟا عﻮﻧ ﲔﻋ ﺎـﻣ -ﻞﻴﺒﺳ ﻦﻣ ﲔﻨﺴﺤﳌا ﲆﻋ ﺎﻣ -ﻢﻛﴫﻨﻳ ﷲا اوﴫﻨﺗ نإ -ﺮﻳﺪﻗ ءﳾ ﻞﻛ ﲆﻋ ﷲا نإ -هﺪﲪ ﻦﳌ ﷲا ﻊﻤﺳ )
.( ﺮﻤﻘﻟا ﻖﺸﻧاو ﺔﻋﺎﺴﻟا ﺖﺑﱰﻗا - ءﲈﺴﻟا ﰲ ﻻو ضرﻷا ﰲ ءﳾ ﻦﻣ ﷲا ﲆﻋ ﻰﻔﳜ






ﺔﻴﻠﻤﳊا ﺔﻴﻀﻘﻟا



ﻪـﻨﻋ ﻪـﻴﻔﻧ وأ ءﴚـﻟ ءﳾ تﻮﺒﺜﺑ ﺎﻬﻴﻓ ﻢﻜﺣ ﺎﻣ :ﻲﻫ ﺔﻴﻠﻤﳊاو ،ﺔﻴﻃﴍو ،ﺔﻴﻠﲪ :نﲈﺴﻗ ﺔﻴﻀﻘﻟا نأ ﺖﻤﻠﻋ ﺪﻗ

.ﺔﺒﺴﻧو ،لﻮﻤﳏو ،عﻮﺿﻮﻣ :ﺔﺛﻼﺛ ﺎﻬﺋاﺰﺟأو

:مﺎﺴﻗأ ﺔﺛﻼﺛ ﺔﻴﻠﻤﳊا ﺔﻴﻀﻘﻟا نإ ﻢﺛ

.ﺔﻴﺼﺨﺷ -١ ةرﻮﺼﳏ -٢
.ﺔﻠﻤﻬﻣ -٣

.ﺎﻴﺋﺰﺟ ﺎﻬﻋﻮﺿﻮﻣ نﺎﻛ ﺎﻣ :ﻲﻫ ﺔﻴﺼﺨﺸﻟﺎﻓ

.ﻢﺋﺎﻗ ﺪﻳز :ﺔﺒﺟﻮﳌا ﺔﻴﺼﺨﺸﻟا لﺎﺜﻣ ﲆﻋ قﺪﺼﻳ ﻻ ﻲﺋﺰﺟ ﺎﻬﻋﻮﺿﻮﻣ نﻷ ﺔﻴﺼﺨﺷ ﺔﻴﻀﻘﻟا هﺬﻫ نﻮﻜﺘﻓ ،ﺪﻳز ﻮﻫو ﻲﺋﺰﺟ ﲆﻋ مﺎﻴﻘﻟﺎﺑ ﺎﻨﻤﻜﺣ ﺎﻨﻬﻓ
.ﻦﻳﲑﺜﻛ

.ﺮﻋﺎﺸﺑ ﺲﻴﻟ وﺮﻤﻋ :ﺔﺒﻟﺎﺴﻟا ﺔﻴﺼﺨﺸﻟا لﺎﺜﻣو

.ﺔﺒﻟﺎﺳ ﺔﻴﺼﺨﺷ ﺔﻴﻀﻘﻟا نﻮﻜﺘﻓ ،ﻲﺋﺰﺟ ﻮﻫو وﺮﻤﻋ ﻦﻋ ﺔﻳﺮﻋﺎﺸﻟا ءﺎﻔﺘﻧﺎﺑ ﺎﻨﻤﻜﺣ ﺎﻨﻬﻓ

.ﺔﻴﻤﻜﻟا ﺎﻬﻴﻓ ﲔﺑو ﺎﻴﻠﻛ ﺎﻬﻋﻮﺿﻮﻣ نﺎﻛ ﺎﻣ :ﻲﻫ ةرﻮﺼﺤﳌاو

.ﻦﻳﲑﺜﻛ ﲆﻋ قﺪﺼﻳ ﺎﻣ ﻮﻫ ( ﺎﻴﻠﻛ ﺎﻬﻋﻮﺿﻮﻣ ) :ﺎﻨﻟﻮﻘﻓ

.داﺮﻓﻷا ﺾﻌﺑ وأ داﺮﻓﻷا ﻞﻛ ﲆﻋ ﺎﻬﺟﻮﺘﻣ ﻢﻜﳊا نﻮﻜﻳ نأ :ﻲﻫ ﺔﻴﻤﻜﻟا ( ﺔﻴﻤﻜﻟا ﺎﻬﻴﻓ ﲔﺑو ) ﺎﻨﻟﻮﻗو

.اﺬﻛ ﻮﻬﻓ اﺬﻛ ﻞﻛ لﻮﻘﺗ نﺄﻛ ،ﺔﻴﻠﻜﻟﺎﺑ ﻰﻤﺴﺗو داﺮﻓﻷا ﻞﻛ ﲆﻋ ﺎﻬﻴﻓ ﻢﻜﳊا نﺎﻛ ﺎﻣ :نﺎﻋﻮﻧ ةرﻮﺼﺤﳌﺎﻓ

.اﺬﻛ ﻮﻬﻓ اﺬﻛ ﺾﻌﺑ لﻮﻘﺗ نﺄﻛ ،ﺔﻴﺋﺰﳉﺎﺑ ﻰﻤﺴﺗو داﺮﻓﻷا ﺾﻌﺑ ﲆﻋ ﺎﻬﻴﻓ ﻢﻜﳊا نﺎﻛ ﺎﻣ

.ناﻮﻴﺣ نﺎﺴﻧإ ﻞﻛ :ﺔﺒﺟﻮﳌا ﺔﻴﻠﻜﻟا :لﺎﺜﻣ



ﺔـﻈﻔﻠﻟا هﺬـﻬﻓ ( ﻞـﻛ ) ﺔﻈﻔﻟ ﺔﻄﺳاﻮﺑ ﺔﻴﻤﻜﻟا ﺎﻬﻴﻓ ﲔﺑ ﺪﻗو ،ﲇﻛ نﺎﺴﻧﻹا ﻮﻫو ﺎﻬﻋﻮﺿﻮﻣ نﻷ ةرﻮﺼﳏ هﺬﻬﻓ ﻢﻬﻴـﻠﻋ ﻖـﺒﻄﻨﻳ نﺎﺴـﻧﻹا داﺮـﻓأ ﻊـﻴﲨ نأ يأ ﻊﻴﻤﳉا ﻲﻫو ﻢﻜﳊا ﻢﻬﻴﻠﻋ ﻪﺟﻮﺗ ﻦﻳﺬﻟا داﺮﻓﻷا ﺔﻴﻤﻛ ﲆﻋ لﺪﺗ
.ﺔﻴﻠﻛ ترﺎﺼﻓ ناﻮﻴﺣ ﻮﻫو لﻮﻤﺤﳌا

.ﺔﻨﳉا ﻞﺧﺪﻳ ﻢﻠﺴﻣ ﻞﻛ :ﺮﺧآ لﺎﺜﻣ

.ﺔﺒﺟﻮﻣ ﺔﻴﻠﻛ اﺬﻬﻓ

:ﺔﺒﻟﺎﺴﻟا ﺔﻴﻠﻜﻟا لﺎﺜﻣ

.ﺮﺠﺤﺑ نﺎﺴﻧﻹا ﻦﻣ ءﳾ ﻻ

.ﻢﻬﻨﻋ ﺔﻳﺮﺠﳊا ﺖﻔﺘﻧا ﺪﻗ نﺎﺴﻧﻹا داﺮﻓأ ﻊﻴﲨ نأ يأ ﻦـﻣ ءﳾ ﻻ ﻊﻀﻓ ﺔﺒﻟﺎﺳ ﺔﻴﻠﻛ ﻎﻴﺼﺗ نأ تدرأ اذﺈﻓ ،ﺔﺒﻟﺎﺴﻟا ﺔﻴﻠﻜﻟا ﰲ ﲈﺋاد ﻞﻤﻌﺘﺴﺗ ( ءﳾ ﻻ ) ﺔﻈﻔﻠﻟا هﺬﻫو
.لﻮﻤﺤﳌاو عﻮﺿﻮﳌا ﺎﻫﺪﻌﺑ ﻊﺿ ﻢﺛ

.نﺎﺴﻧإ ناﻮﻴﳊا ﺾﻌﺑ :ﺔﺒﺟﻮﳌا ﺔﻴﺋﺰﳉا لﺎﺜﻣ ﺔـﻈﻔﻠﻟا هﺬﻬﻓ ( ﺾﻌﺑ ) ﺔﻈﻔﻟ ﺔﻄﺳاﻮﺑ ﺔﻴﻤﻜﻟا ﺎﻬﻴﻓ ﲔﺑ ﺪﻗو ،ﲇﻛ ناﻮﻴﳊا ﻮﻫو ﺎﻬﻋﻮﺿﻮﻣ نﻷ ةرﻮﺼﳏ هﺬﻬﻓ ﻢﻬﻴﻠﻋ ﻖﺒﻄﻨﻳ ناﻮﻴﳊا داﺮﻓأ ﺾﻌﺑ نأ يأ ﻢﻬﻨﻣ ءﺰﳉا ﻲﻫو ﻢﻜﳊا ﻢﻬﻴﻠﻋ ﻪﺟﻮﺗ ﻦﻳﺬﻟا داﺮﻓﻷا ﺔﻴﻤﻛ ﲆﻋ لﺪﺗ
.ﺔﻴﺋﺰﺟ ترﺎﺼﻓ نﺎﺴﻧإ ﻮﻫو لﻮﻤﺤﳌا

.هﲑﻏ ﻦﻣ نﻮﻫأ ﴩﻟا ﺾﻌﺑ :ﺮﺧآ لﺎﺜﻣ

.ﺔﺒﺟﻮﻣ ﺔﻴﺋﺰﺟ هﺬﻬﻓ

.نﺎﺴﻧﺈﺑ ﺲﻴﻟ ناﻮﻴﳊا ﺾﻌﺑ :ﺔﺒﻟﺎﺴﻟا ﺔﻴﺋﺰﳉا لﺎﺜﻣ

.رﲈﳊاو سﺮﻔﻟﺎﻛ ﺔﻴﻧﺎﺴﻧﻹا ﻢﻬﻨﻋ ﺖﻔﺘﻧا ﺪﻗ ناﻮﻴﳊا ﻮﻫو عﻮﺿﻮﳌا داﺮﻓأ ﺾﻌﺑ نأ يأ

:لﻮﻘﻨﻓ لﻮﻤﺤﻤﻠﻟ اﺰﻣر ج و عﻮﺿﻮﻤﻠﻟ اﺰﻣر ب نﻮﻜﻴﻓ زﻮﻣﺮﻟﺎﺑ ﺎﳍ ﺰﻣﺮﻧ نأ ﻦﻜﳑ مﺎﺴﻗأ ﺔﻌﺑرأ ةرﻮﺼﺤﳌﺎﻓ

.( ﺔﻴﻠﻛ ﺔﺒﺟﻮﻣ ) ـﺟ ب ﻞﻛ

.( ﺔﻴﻠﻛ ﺔﺒﻟﺎﺳ ) ـﺟ ب ﻦﻣ ءﳾ ﻻ

.( ﺔﻴﺋﺰﺟ ﺔﺒﺟﻮﻣ ) ـﺟ ب ﺾﻌﺑ

( ﺔﻴﺋﺰﺟ ﺔﺒﺟﻮﻣ ) ـﺟ ﺲﻴﻟ ب ﺾﻌﺑ



.ﺔﻴﻤﻜﻟا ﺎﻬﻴﻓ ﲔﺒﻳ ﱂو ﺎﻴﻠﻛ ﺎﻬﻋﻮﺿﻮﻣ نﺎﻛ ﺎﻣ :ﻲﻬﻓ ﺔﻠﻤﻬﳌا ﺎﻣأو

.ﺔﻴﻤﻜﻟا نﺎﻴﺑ لﺎﳘﺈﺑ ﺎﻬﻨﻋ ﻒﻠﺘﲣ ﻦﻜﻟو ﲇﻛ ﺎﻬﻋﻮﺿﻮﻣ نأ ﰲ ةرﻮﺼﺤﳌا ﻊﻣ كﱰﺸﺗ ﻲﻬﻓ

.ﺐﺗﺎﻛ نﺎﺴﻧﻹا :ﺔﺒﺟﻮﳌا ﺔﻠﻤﻬﳌا لﺎﺜﻣ ﻻو ﺐـﺗﺎﻛ نﺎﺴـﻧإ ﻞـﻛ ﻞﻘﻧ ﱂ يأ داﺮﻓﻷا ﺔﻴﻤﻛ ﲔﺒﻧ ﱂو نﺎﺴﻧﻹا ﻮﻫو ﲇﻛ عﻮﺿﻮﻣ ﲆﻋ ﺔﺑﺎﺘﻜﻟﺎﺑ ﺎﻨﻤﻜﺣ ﺎﻨﻬﻓ نأ ﲔـﺒﻳ نأ ﲑـﻏ ﻦـﻣ نﺎﺴـﻧﻹا داﺮـﻓأ ﲆﻋ ﺎﺒﺼﻨﻣ ﻢﻜﳊا رﺎﺻو ﺔﻴﻤﻜﻟا ﺮﻛذ ﺎﻨﻠﳘأ ﻞﺑ ،ﺐﺗﺎﻛ نﺎﺴﻧﻹا ﺾﻌﺑ
.ﻢﻬﻀﻌﺑ وأ داﺮﻓﻷا ﻞﻛ ﲆﻋ ﻢﻜﳊا

.ﷲا ﻰﺸﳜ ﱂﺎﻌﻟا :ﺮﺧآ لﺎﺜﻣ ﺔﻴﻀـﻗ نﻮـﻜﺘﻓ ﻢﻬﻀـﻌﺑ وأ ءﲈـﻠﻌﻟا ﻞﻛ ﻞﻤﺸﻳ ﻢﻜﳊا نأ ﲔﺒﻧ ﱂو ﲇﻛ ﻮﻫو ﱂﺎﻌﻟا ﲆﻋ ﷲا ﺔﻴﺸﺨﺑ ﺎﻨﻤﻜﺣ ﺎﻨﻬﻓ
.ﺔﺒﺟﻮﻣ ﺔﻠﻤﻬﻣ

.بﺬﻜﻳ ﻻ ﻦﻣﺆﳌا :ﺔﺒﻟﺎﺴﻟا ﺔﻠﻤﻬﳌا لﺎﺜﻣ نﻮـﻜﺘﻓ ﺾﻌﺒـﻟا وأ ﻊـﻴﻤﳉا ةدارإ ﲆـﻋ لﺪـﻳ ﺎﻣ ﻪﻌﻣ ﺮﻛﺬﻳ ﱂ ﲇﻛ ﻮﻫو ﻦﻣﺆﳌا ﲆﻋ بﺬﻜﻟا مﺪﻌﺑ ﺎﻨﻤﻜﺣ ﺎﻨﻬﻓ
.ﺔﺒﻟﺎﺳ ﺔﻠﻤﻬﻣ

.ﺔﻧﺎﻣﻷا ﻢﻠﺴﳌا نﻮﳜ ﻻ :ﺮﺧآ لﺎﺜﻣ وأ ﻊﻴﻤﳉﺎـﺑ ﻢـﻜﳊا ﴫـﺤﻧ نأ ﲑـﻏ ﻦـﻣ ﺔـﻧﺎﻴﳋا مﺪﻌﺑ ﻢﻠﺴﳌا ﲆﻋ ﻢﻜﳊا ﺎﲠ ﺪﻳرأ ﺔﺒﻟﺎﺳ ﺔﻠﻤﻬﻣ ﺔﻴﻀﻗ هﺬﻬﻓ
.ﺾﻌﺒﻟا

ﺔـﺒﺟﻮﻣ ﺎـﻬﻨﻣ ةﺪـﺣاو ﻞـﻛو ﺔﻠﻤﻬﻣو ﺔﻴﺋﺰﺟو ﺔﻴﻠﻛو ﺔﻴﺼﺨﺷ مﺎﺴﻗأ ﺔﻌﺑرأ ﺔﻴﻠﻤﳊا نأ ﻮﻫ ﻖﺒﺳ ﺎﻣ ﺺﻴﺨﻠﺗو

:ﻲﻫو ٢ × ٤ ـﻟا بﴐ ﻦﻣ ﺔﻠﺻﺎﺣ مﺎﺴﻗأ ﺔﻴﻧﲈﺛ ﲆﻋ ﻞﺼﺤﻨﻓ ﺔﺒﻟﺎﺳو

.ﺔﺒﺟﻮﻣ ﺔﻴﺼﺨﺷ -١

.ﺔﺒﻟﺎﺳ ﺔﻴﺼﺨﺷ -٢

.ﺔﺒﺟﻮﻣ ﺔﻴﻠﻛ -٣

.ﺔﺒﻟﺎﺳ ﺔﻴﻠﻛ ٤

.ﺔﺒﺟﻮﻣ ﺔﻴﺋﺰﺟ -٥

.ﺔﺒﻟﺎﺳ ﺔﻴﺋﺰﺟ -٦



.ﺔﺒﺟﻮﻣ ﺔﻠﻤﻬﻣ -٧

.ﺔﺒﻟﺎﺳ ﺔﻠﻤﻬﻣ -٨

:نﺎﻬﻴﺒﻨﺗ ﺎﻨﻫو

.ﺾﻌﺑ ﻆﻔﻟو ،ﻞﻛ ﻆﻔﻟ ﻞﺜﻣ ارﻮﺳ ﻰﻤﺴﻳ ةرﻮﺼﺤﳌا ﺎﻳﺎﻀﻘﻟا ﰲ ﺔﻴﻤﻜﻟا ﲆﻋ لﺪﻳ يﺬﻟا ﻆﻔﻠﻟا :لوﻷا

(داﺮﻓﻷا ﻞﻜﻟ مﻮﻤﻌﻟا ﲆﻋ لﺪﻳ ﻆﻔﻟ ﻞﻛ - ﻊﻴﲨ -ﻞﻛ ) ﺔﺒﺟﻮﳌا ﺔﻴﻠﻜﻟا رﻮﺴﻓ

( داﺮﻓﻷا ﻞﻜﻟ ﻲﻔﻨﻟا مﻮﻤﻋ ﲆﻋ لﺪﻳ ﻆﻔﻟ ﻞﻛ - ﺪﺣأ ﻻ -ﻦﻣ ءﳾ ﻻ ) ﺔﺒﻟﺎﺴﻟا ﺔﻴﻠﻜﻟا رﻮﺳو

( ﺾﻌﺒﻟا ﲆﻋ ﻢﻜﳊا نأ ﲆﻋ لﺪﻳ ﻆﻔﻟ ﻞﻛ -ﺔﻔﺋﺎﻃ -ﲑﺜﻛ -ﻞﻴﻠﻗ -ﻖﻳﺮﻓ -ﺾﻌﺑ ) ﺔﺒﺟﻮﳌا ﺔﻴﺋﺰﳉا رﻮﺳو

.( داﺮﻓﻷا ﺾﻌﺑ ﻦﻋ ﻢﻜﳊا ﻲﻔﻧ نأ ﲆﻋ لﺪﻳ ﻆﻔﻟ ﻞﻛ -ﻞﻛ ﺲﻴﻟ -ﺲﻴﻟو ﺾﻌﺑ ) ﺔﺒﻟﺎﺴﻟا ﺔﻴﺋﺰﳉا رﻮﺳو

.ﺔﻴﺋﺰﳉا ةﻮﻗ ﰲ ﺔﻠﻤﻬﳌا :ﲏﺎﺜﻟا ﺐـﺗﺎﻛ نﺎﺴﻧﻹا ﻞﺜﻣ ﺾﻌﺒﻟﺎﺑ وأ ﻞﻜﻟﺎﺑ ﻢﻜﳊا ﲔﻌﻳ نأ ﲑﻏ ﻦﻣ داﺮﻓﻷا ﲆﻋ ﻢﻜﳊا ﺎﲠ داﺮﻳ ﺔﻠﻤﻬﳌا نأ ﻰﻨﻌﻤﺑ ﻮـﻬﻓ ﺾﻌﺒـﻟا ﺎـﻣأو ،نﻮﻜﻳ ﻻ ﺪﻗو ﻊﻗاﻮﻟا ﺐﺴﺤﺑ ﻢﻬﻌﻴﲨ ﻞﻤﺸﻳ ﻢﻜﳊا نﻮﻜﻳ ﺪﻘﻓ ﻪﻴﻓ كﻮﻜﺸﻣ ﺮﻣأ ﻞﻜﻟاو ﺔﻴﻀـﻘﻟا نﻮـﻜﺗ ﻲـﻛ ﻞـﻗﻷا ﲆـﻋ ﺎـﺒﺗﺎﻛ ﺾﻌﺒﻟا نﻮﻜﻳ نأ ﺪﺑ ﻼﻓ ﺐﺗﺎﻛ نﺎﺴﻧﻹا لﻮﻘﻧ ﲈﻨﻴﺣ ﺎﻨﻧﻷ ﻲﻨﻴﻘﻳ رﺪﻗ
.ﺔﻴﺋﺰﳉا =ﺔﻠﻤﻬﳌا نإ اﻮﻟﺎﻗ اﺬﻠﻓ ﺔﻗدﺎﺻ

.ﺔﺒﻟﺎﺳ ﺔﻴﺋﺰﺟ = ﻲﻬﻓ ﺔﺒﻟﺎﺳ ﺔﻠﻤﻬﻣ ﺖﻧﺎﻛ اذإو ،ﺔﺒﺟﻮﻣ ﺔﻴﺋﺰﺟ = ﻲﻬﻓ ﺔﺒﺟﻮﻣ ﺔﻠﻤﻬﻣ ﺖﻧﺎﻛ اذﺈﻓ

:نﲈﺴﻗ ﺔﻴﺼﺨﺸﻟا :ﺚﻟﺎﺜﻟا

.ﲇﻛ ﲈﺋﺎﻗ ﻦﻜﻟو ،ﻲﺋﺰﺟ ﺪﻳز ﺎﻨﻬﻓ ،ﻢﺋﺎﻗ ﺪﻳز ﻞﺜﻣ ﻂﻘﻓ عﻮﺿﻮﳌا ﺔﻴﺼﺨﺷ -١

ﺺﺨﺸﻟا نأ يأ ﺮﻤﻋ ﻮﻫ ﺺﻔﺣ ﻮﺑأ ﻞﺜﻣو ،ﷲا ﺪﺒﻋ ﻮﺑأ ﻮﻫ ﺪﻳز ﻞﺜﻣ :ﺎﻌﻣ لﻮﻤﺤﳌاو عﻮﺿﻮﳌا ﺔﻴﺼﺨﺷ -٢

.ﺮﻤﻋ ﻮﻫ ﺺﻔﺣ ﰊﺄﺑ ﻰﻤﺴﺘﻳ يﺬﻟا



( ﺔﻠﺌﺳأ )



؟ﻊﺑرﻷا ﺎﻳﺎﻀﻘﻟا عاﻮﻧأ ﲔﺑ قﺮﻔﺗ ﻒﻴﻛ مﺪﻘﺗ ﺎﻣ ءﻮﺿ ﰲ -١

؟ﻊﺑرﻷا تارﻮﺼﺤﳌا ﻲﻫ ﺎﻣ -٢

؟ﺔﻴﺋﺰﳉا ةﻮﻗ ﰲ ﺔﻠﻤﻬﳌا ﺖﻧﺎﻛ اذﺎﳌ -٣





( ﻦﻳرﺎﲤ )







هﺬـﺧﺄﺗ ﻻ -تﻮﳌا ﺔﻘﺋاذ ﺲﻔﻧ ﻞﻛ -

:ﰐﺄﻳ ﲈﻴﻓ ﺔﻴﻠﻤﳊا ﺔﻴﻀﻘﻟا عﻮﻧ ﲔﻋ

قاﺮﻌﻟا ﺔﻤﺻﺎﻋ داﺪﻐﺑ -ﺔﻟﻼﺿ ﺔﻋﺪﺑ ﻞﻛ -ﺎﻨﺑر ﷲا -ﷲا لﻮﺳر ﺪﻤﳏ )


ﺖـﻧأ ﺎـﻣ -ﲔﻨﻣﺆﻤﺑ ﺖﺻﺮﺣ ﻮﻟو سﺎﻨﻟا ﺮﺜﻛأ ﺎﻣو -اداﺪﻧأ ﷲا نود ﻦﻣ ﺬﺨﺘﻳ ﻦﻣ سﺎﻨﻟا ﻦﻣو -مﻮﻧ ﻻو ﺔﻨﺳ

.( نﺎﻓ ﺎﻬﻴﻠﻋ ﻦﻣ ﻞﻛ -ﻢﻬﺘﻠﺒﻗ ﻊﺑﺎﺘﺑ







ﺔﻴﻃﴩﻟا ﺔﻴﻀﻘﻟا



وأ ىﺮـﺧأو ﺔﻴﻀﻗ ﲔﺑ ﺔﻄﺑاﺮﻟا دﻮﺟﻮﺑ ﺎﻬﻴﻓ ﻢﻜﺣ ﺎﻣ :ﻲﻫ ﺔﻴﻃﴩﻟا نأو ،ﺔﻴﻃﴍو ﺔﻴﻠﲪ ﺔﻴﻀﻘﻟا نأ ﺖﻤﻠﻋ ﺪﻗ

.ﲈﻬﻨﻴﺑ ﺔﻄﺑاﺮﻟا دﻮﺟو مﺪﻋ

:نﲈﺴﻗ ﺔﻴﻃﴩﻟا ﺔﻴﻀﻘﻟا نإ ﻢﺛ

.ﺔﻠﺼﺘﻣ -١

.ﺔﻠﺼﻔﻨﻣ -٢

.ﲈﻬﻨﻴﺑ مزﻼﺘﻟا مﺪﻋ وأ ،ﲔﺘﻴﻀﻗ ﲔﺑ مزﻼﺘﻟﺎﺑ ﺎﻬﻴﻓ ﻢﻜﺣ ﺎﻣ :ﻲﻫ ﺔﻠﺼﺘﳌﺎﻓ

.دﻮﺟﻮﻣ رﺎﻬﻨﻟﺎﻓ ﺲﻤﺸﻟا ﺖﻌﻠﻃ ﲈﻠﻛ :ﺔﺒﺟﻮﳌا ﺔﻠﺼﺘﳌا لﺎﺜﻣ ﲈﻬﻓ (دﻮﺟﻮﻣ رﺎﻬﻨﻟا ) ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻴﻀﻘﻟا ﺖﻘﻘﲢ ( ﺲﻤﺸﻟا ﺖﻌﻠﻃ ) ﱃوﻷا ﺔﻴﻀﻘﻟا ﺖﻘﻘﲢ ﻰﺘﻣ ﻪﻧﺄﺑ ﺎﻨﻤﻜﺣ ﺎﻨﻬﻓ
.ﻖﻘﺤﺘﻟاو دﻮﺟﻮﻟا ﰲ نﺎﻣزﻼﺘﻣ

.ﺢﺒﺼﻟا ةﻼﺻ ﺐﺠﺘﻓ ﺮﺠﻔﻟا ﻊﻠﻃ اذإ :ﺮﺧآ لﺎﺜﻣ

.ﺔﺒﺟﻮﻣ ﺔﻠﺼﺘﻣ ﺔﻴﻃﴍ ﺔﻴﻀﻗ ﻲﻬﻓ ﺢﺒﺼﻟا بﻮﺟوو ﺮﺠﻔﻟا عﻮﻠﻃ ﲔﺑ مزﻼﺘﻟﺎﺑ ﺎﻨﻤﻜﺣ ﺎﻨﻬﻓ

.ﺎﻫودرو ﺎﻣ ﺔﳍآ ءﻻﺆﻫ نﺎﻛ ﻮﻟ :ﺮﺧآ لﺎﺜﻣ ﻞـﻴﻟد ﻢﻨﻬﳉ ﺎﳍﻮﺧﺪﻓ ، ﻢﻨﻬﺟ لﻮﺧدو رﺎﻔﻜﻟا مﺎﻨﺻأ ﻦﻋ ﺔﻴﻫﻮﻟﻹا ءﺎﻔﺘﻧا ﲔﺑ مزﻼﺘﻟﺎﺑ ﻪﻧﺎﺤﺒﺳ ﷲا ﻢﻜﺣ ﺎﻨﻬﻓ
.ﺔﺒﺟﻮﻣ ﺔﻠﺼﺘﻣ ﺔﻴﻃﴍ ﺔﻴﻀﻗ ﻲﻬﻓ ﺔﳍآ ﺖﺴﻴﻟ ﺎﳖأ ﲆﻋ

.ﻞﻴﻠﻟا ﺪﺟو ﺲﻤﺸﻟا ﺖﻌﻠﻃ اذإ ﺲﻴﻟ :ﺔﺒﻟﺎﺴﻟا ﺔﻠﺼﺘﳌا لﺎﺜﻣ ﻞـﻴﻠﻟا دﻮـﺟوو ﺲﻤﺸـﻟا عﻮﻠﻃ ﲔﺑ مزﻼﺘﻟا مﺪﻌﺑ ﺎﻨﻤﻜﺣ ﺪﻘﻓ ،رﺎﻬﻨﻟا ﺪﺟو ﺲﻤﺸﻟا ﺖﻌﻠﻃ اذإ ﺲﻜﻌﻟﺎﺑ ﻞﺑ
.ﺔﺒﻟﺎﺳ ﺔﻠﺼﺘﻣ ﺔﻴﻃﴍ ﻲﻬﻓ

.رﺎﳖﻷا ﺖﻔﺟ ﻒﻴﺼﻟا ءﺎﺟ ﲈﻠﻛ ﺲﻴﻟ :ﺮﺧآ لﺎﺜﻣ



رﺎـﳖﻷا ﻒـﲡ ﻻو ﻒﻴﺼﻟا ءﻲﳚ ﺪﻘﻓ ،رﺎﳖﻷا فﺎﻔﺟو ﻒﻴﺼﻟا ءﻲﳎ ﲔﺑ ﻲﻤﺋاﺪﻟا مزﻼﺘﻟا مﺪﻌﺑ ﺎﻨﻤﻜﺣ ﺪﻘﻓ

.ﺔﺒﻟﺎﺳ ﺔﻠﺼﺘﻣ ﺔﻴﻃﴍ ﻲﻬﻓ

.ﲈﻬﻨﻴﺑ ﰲﺎﻨﺘﻟا مﺪﻋ وأ ،ﲔﺘﻴﻀﻗ ﲔﺑ ﰲﺎﻨﺘﻟﺎﺑ ﺎﻬﻴﻓ ﻢﻜﺣ ﺎﻣ :ﺔﻠﺼﻔﻨﳌاو

.ادﺮﻓ وأ ﺎﺟوز دﺪﻌﻟا نﻮﻜﻳ نأ ﺎﻣإ :لﺎﺜﻣ ﰲ ﻊﻤﺘﳚ نأ ﻦﻜﻤﻳ ﻼﻓ ( دﺮﻓ دﺪﻌﻟا ) ﺔﻴﻧﺎﺜﻟاو ( جوز دﺪﻌﻟا ) لوﻷا ﲔﺘﻴﻀﻗ ﲔﺑ ﺮﻓﺎﻨﺘﻟاو ﰲﺎﻨﺘﻟﺎﺑ ﺎﻨﻤﻜﺣ ﺎﻨﻬﻓ
.ﺔﺒﺟﻮﻣ ﺔﻠﺼﻔﻨﻣ ﺔﻴﻃﴍ هﺬﻬﻓ ﺔﻳدﺮﻔﻟاو ﺔﻴﺟوﺰﻟا دﺪﻌﻟا

.ﲔﺘﻴﻀﻘﻟا ﲔﺑ ﺮﻓﺎﻨﺗو عﲈﺘﺟا مﺪﻋ ﺎﻬﻴﻓ ﺔﻠﺼﻔﻨﳌاو ،مزﻼﺗو عﲈﺘﺟا ﺎﻬﻴﻓ ﺔﻠﺼﺘﳌا نﻷ ﺔﻠﺼﺘﳌا ﺲﻜﻋ ﻲﻬﻓ

.ﺎﻣوﺪﻌﻣ نﻮﻜﻳ نأ ﺎﻣإو ادﻮﺟﻮﻣ ءﴚﻟا نﻮﻜﻳ نأ ﺎﻣإ :لﺎﺜﻣ

.ﺔﺒﺟﻮﻣ ﺔﻠﺼﻔﻨﻣ ﺔﻴﻃﴍ ﺔﻴﻀﻗ ﻲﻬﻓ ﲈﻬﻋﲈﺘﺟا ﺔﻟﺎﺤﺘﺳاو ﻪﻣﺪﻋو ءﴚﻟا دﻮﺟو ﲔﺑ ﰲﺎﻨﺘﻟﺎﺑ ﺎﻨﻤﻜﺣ ﺎﻨﻬﻓ

.ﺎﻴﺿﺮﻋ نﻮﻜﻳ وأ ﺎﻴﺗاذ نﻮﻜﻳ نأ ﺎﻣإ ﲇﻜﻟا :لﺎﺜﻣ

.ﺔﺒﺟﻮﻣ ﺔﻠﺼﻔﻨﻣ ﺔﻴﻃﴍ ﺔﻴﻀﻗ ﻲﻬﻓ ﺎﻴﺿﺮﻋ ﻪﻧﻮﻛو ﺎﻴﺗاذ ءﴚﻟا نﻮﻛ ﲔﺑ ﰲﺎﻨﺘﻟﺎﺑ ﺎﻨﻤﻜﺣ ﺎﻨﻬﻓ

.اﺮﻋﺎﺷ وأ ﺎﺒﺗﺎﻛ نﺎﺴﻧﻹا نﻮﻜﻳ نأ ﺎﻣإ ﺲﻴﻟ :لﺎﺜﻣ نأ ﻦﻣ ﻊﻧﺎﳌا ﲈﻓ ( ﺮﻋﺎﺷ نﺎﺴﻧﻹا ) ﺔﻴﻧﺎﺜﻟاو ( ﺐﺗﺎﻛ نﺎﺴﻧﻹا ) ﱃوﻷا ﲔﺘﻴﻀﻘﻟا عﲈﺘﺟا ﰲﺎﻨﺗ مﺪﻌﺑ ﺎﻨﻤﻜﺣ ﺎﻨﻬﻓ نﻮـﻜﻳ نأ ﻊـﻨﺘﻤﻳ ﲈـﻛ عﲈﺘـﺟﻻا ﻦـﻣ ﻊﻧﺎﻣ ﻻو فﺎﻨﺗ ﺪﺟﻮﻳ ﻼﻓ ﺖﻗﻮﻟا ﺲﻔﻧ ﰲ اﺮﻋﺎﺷو ﺎﺒﺗﺎﻛ نﺎﺴﻧﻹا نﻮﻜﻳ
.ﺔﺒﻟﺎﺳ ﺔﻠﺼﻔﻨﻣ ﺔﻴﻃﴍ ﺔﻴﻀﻗ ﻲﻬﻓ ﺎﻌﻣ ادﺮﻓو ﺎﺟوز دﺪﻌﻟا

:ﰐﻵا ﲆﻋ ﺎﻨﻠﺼﳊ ﺔﻠﺼﻔﻨﳌا ﺔﻴﻃﴩﻟاو ﺔﻠﺼﺘﳌا ﺔﻴﻃﴩﻟا ﲔﺑ قوﺮﻔﻟا ﺺﻠﺨﺘﺴﻧ نأ ﺎﻧدرأ ﻮﻟو

.عﲈﺘﺟاو مزﻼﺗ ( ﲔﺘﻴﻀﻘﻟا ) ﺎﻬﻴﻓﺮﻃ ﲔﺑ ﺔﻠﺼﺘﳌا -١

ءﴚﻟا نﻮﻜﻳ نأ ﺎﻣإ لﻮﻘﻨﻓ تﻻﲈﺘﺣﻻا ﲔﺑ ﺪﻳدﱰﻟا ﲆﻋ ﺔﻴﻨﺒﻣ ﺎﳖﻷ عﲈﺘﺟا مﺪﻋو ﰲﺎﻨﺗ ﺎﻬﻴﻓﺮﻃ ﲔﺑ ﺔﻠﺼﻔﻨﳌاو

.اﺬﻛ وأ اﺬﻛ

.لﺎﺼﻔﻧﻻا ﲆﻋ لﺪﺗ ﺎﳖﻷ ( ﺎﻣإ ) ﺔﻠﺼﻔﻨﻤﻠﻟ مﺪﺨﺘﺴﻳ ﺎﻣ ةدﺎﻋ -٢

.ﺎﻫﻮﺤﻧو ﻮﻟو ﲈﻠﻛو اذإو نإ ﻞﻤﻌﺘﺴﻳ ﻞﺑ ﺔﻠﺼﺘﳌا ﰲ ﲈﻧإ ﻞﻤﻌﺘﺴﺗ ﻻ ﲈﻨﻴﺑ ﺎﳍ ﻞﺑ لﻮﻤﺤﳌاو عﻮﺿﻮﳌﺎﺑ ﻰﻤﺴﺗ ﻻ ﺔﻠﺼﻔﻨﻣ وأ ﺔﻠﺼﺘﻣ ﺖﻧﺎﻛأ ءاﻮﺳ ﺔﻴﻃﴩﻟا ﺔﻴﻀﻘﻟا ءاﺰﺟأ نأ ﲔﺒﻧ نأ ﻲﻘﺑ
.ﻦﻳدﺮﻔﻤﺑ ﺎﺴﻴﻟو نﺎﺘﻴﻀﻗ ﺎﻬﻴﻓﺮﻃ نﻷ ةﺪﻳﺪﺟ ءﲈﺳأ



:ﻲﻫ ﺎﻬﺋاﺰﺟأو

.ﱃوﻷا ﺔﻴﻀﻘﻟا ﻮﻫو مﺪﻘﳌا -١

.ﺔﻴﻧﺎﺜﻟا ﺔﻴﻀﻘﻟا ﻮﻫو ﱄﺎﺘﻟا -٢

.ﺔﻄﺑاﺮﻟا ءﺎﻔﻟاو طﴩﻟا ةادأ ﻮﻫ ﺔﺒﺴﻨﻟا ﲆﻋ لﺪﻳ يﺬﻟاو ﱄﺎﺘﻟاو مﺪﻘﳌا ﲔﺑ طﺎﺒﺗرﻻا ﻲﻫو ﺔﺒﺴﻨﻟا -٣

.دﻮﺟﻮﻣ رﺎﻬﻨﻟﺎﻓ ﺔﻌﻟﺎﻃ ﺲﻤﺸﻟا ﺖﻧﺎﻛ اذإ :لﺎﺜﻣ ( مﺪﻘﻣ ) ﺔﻌﻟﺎﻃ ﺲﻤﺸﻟا ( ﱄﺎﺗ ) دﻮﺟﻮﻣ رﺎﻬﻨﻟا
.ﲔﺘﻴﻀﻘﻟا ﲔﺑ ﺔﻄﺑاﺮﻟا ﻲﻫ ءﺎﻔﻟاو اذإو ،ﺔﺒﺴﻨﻟا ﻮﻫ ﲈﻬﻨﻴﺑ طﺎﺒﺗرﻻاو

.ادﺮﻓ وأ ﺎﺟوز دﺪﻌﻟا نﻮﻜﻳ نأ ﺎﻣإ :لﺎﺜﻣ ( مﺪﻘﻣ ) جوز دﺪﻌﻟا ( ﱄﺎﺗ ) دﺮﻓ دﺪﻌﻟا
.ﺔﺒﺴﻨﻟا ﻮﻫ ﺔﻳدﺮﻔﻟاو ﺔﻴﺟوﺰﻟا ﱃإ دﺪﻌﻟا ﻢﺴﻘﻨﻳ نﺄﺑ ﲈﻬﻨﻴﺑ طﺎﺒﺗرﻻاو

:نﺎﻬﻴﺒﻨﺗ طﺎﺒﺗرﻻا مﺪﻋ وأ ىﺮﺧأو ﺔﻴﻀﻗ ﲔﺑ طﺎﺒﺗرﻻﺎﺑ ﺎﻬﻴﻓ ﻢﻜﺣ ﺎﻣ :ﺎﳖﺄﺑ ﻞﺒﻗ ﻦﻣ ﺔﻴﻃﴩﻟا ﺔﻴﻀﻘﻟا ﺎﻨﻓﺮﻋ ﺪﻗ :لوﻷا ﻞﻴﺒـﺳ ﲆـﻋ نﻮـﻜﻳ نأ ﺎـﻣإ طﺎـﺒﺗرﻻا ﻚـﻟذ نأ ﺔﻠﺼـﻔﻨﻣو ﺔﻠﺼـﺘﻣ ﱃإ ﺔﻴﻃﴩﻟا ﻢﻴﺴﻘﺗ ﻦﻣ ﺎﻨﻫ ﺮﻬﻇو ،ﲈﻬﻨﻴﺑ
.ﺎﳘﺪﺣأ ﻦﻣ ﻮﻠﲣ ﻻ ﱄﺎﺘﻟاو مﺪﻘﳌا ﲔﺑ ﺔﻗﻼﻌﻟﺎﻓ ،لﺎﺼﻔﻧﻻا وأ لﺎﺼﺗﻻا

.ﲔﻓﺮﻃ ﻦﻣ ﺮﺜﻛأ ﺎﳍ يأ ءاﺰﺟأ تاوذ ﺔﻠﺼﻔﻨﳌا نﻮﻜﺗ ﺪﻗ :ﲏﺎﺜﻟا

.ﺎﻓﺮﺣ وأ ﻼﻌﻓ وأ ﲈﺳا نﻮﻜﺗ نأ ﺎﻣإ ﺔﻤﻠﻜﻟا :لﺎﺜﻣ

.ءاﺰﺟأ ﺔﺛﻼﺛ ﲔﺑ ﺎﻨﻫ ﻞﺼﺣ ﺮﻓﺎﻨﺘﻟاو ﺔﺛﻼﺛ تﻻﲈﺘﺣﻻا ﺎﻨﻠﻌﺟ ﺎﻨﻬﻓ

.ﺎﻣوﺪﻌﻣ وأ ادﻮﺟﻮﻣ ءﴚﻟا نﻮﻜﻳ نأ ﺎﻣإ ﻞﺜﻣ ﲔﻓﺮﻃ ﲔﺑ نﻮﻜﻳ نأ ﺮﺜﻛﻷاو



( ﺔﻠﺌﺳأ )



؟ﺔﻠﺼﻔﻨﳌاو ﺔﻠﺼﺘﳌا ﲔﺑ قﺮﻔﺗ ﻒﻴﻛ مﺪﻘﺗ ﺎﻣ ءﻮﺿ ﰲ -١

؟ﺔﻴﻃﴩﻟا ءاﺰﺟأ ﻲﻫ ﺎﻣ -٢

؟ﺔﻠﺼﻔﻨﳌاو ﺔﻠﺼﺘﳌا ﻦﻣ ﻞﻛ ﰲ ﺔﺒﻟﺎﺴﻟاو ﺔﺒﺟﻮﳌا ﲔﺑ قﺮﻔﻟا ﺎﻣ -٣




( ﻦﻳرﺎﲤ )



:ﰐﺄﻳ ﲈﻴﻓ ﺔﻠﺼﻔﻨﳌاو ﺔﻠﺼﺘﳌا ﲔﻋ ﺎـﻨﺗﺄﺗ ﲈﻬﻣ ) -( اﺮﻣأ وأ ﺎﻋرﺎﻀﻣ وأ ﺎﻴﺿﺎﻣ نﻮﻜﻳ نأ ﺎﻣإ ﻞﻌﻔﻟا)- (ارﻮﻔﻛ ﺎﻣإو اﺮﻛﺎﺷ ﺎﻣإ ﻞﻴﺒﺴﻟا هﺎﻨﻳﺪﻫ ﺎﻧإ ) ﺎـﻣإ ﺔﻴﻀﻘﻟا ) -( ﴫﻌﻟا ةﻼﺻ ﺐﲡ ﺲﻤﺸﻟا ﺖﺑﺎﻏ اذإ ﺲﻴﻟ ) -( ﲔﻨﻣﺆﻤﺑ ﻚﻟ ﻦﺤﻧ ﲈﻓ ﺎﲠ ﺎﻧﺮﺤﺴﺘﻟ ﺔﻳآ ﻦﻣ
.( ﺎﻣﺮﳏ وأ ﺎﻫوﺮﻜﻣ وأ ﺎﺣﺎﺒﻣ وأ ﺎﺒﺤﺘﺴﻣ وأ ﺎﺒﺟاو نﻮﻜﻳ نأ ﺎﻣإ ﻲﻔﻴﻠﻜﺘﻟا ﻢﻜﳊا )-( ﺔﺒﻟﺎﺳ وأ ﺔﺒﺟﻮﻣ




ﺔﻠﺼﺘﳌا ﺔﻴﻃﴩﻟا



مﺪـﻋ وأ ﲔﺘﻴﻀﻗ ﲔﺑ مزﻼﺘﻟﺎﺑ ﺎﻬﻴﻓ ﻢﻜﺣ ﺎﻣ :ﻲﻫ ﺔﻠﺼﺘﳌاو ،ﺔﻠﺼﻔﻨﻣو ﺔﻠﺼﺘﻣ :نﲈﺴﻗ ﺔﻴﻃﴩﻟا نأ ﺖﻤﻠﻋ ﺪﻗ

.ﲈﻬﻨﻴﺑ مزﻼﺘﻟا

:نﺎﻋﻮﻧ ﺔﻠﺼﺘﳌا نإ ﻢﺛ

.ﺔﻴﻣوﺰﻟ -١

.ﺔﻴﻗﺎﻔﺗا -٢

.ﻪﺒﺟﻮﺗ ﺔﻗﻼﻌﻟ ﺎﻬﻴﻓ ﻢﻜﳊا نﺎﻛ ﺎﻣ :ﻲﻫ ﺔﻴﻣوﺰﻠﻟﺎﻓ

.ﺔﻴﺒﺒﺴﻟاو ﺔﻴﻠﻌﻟا ﺔﻗﻼﻌﻛ ﻢﻜﳊا ﻚﻟذ ﴤﺘﻘﺗ ﺔﻗﻼﻋ دﻮﺟﻮﻟ ﺐﺟاو ﱄﺎﺘﻟاو مﺪﻘﳌا ﲔﺑ ﻢﻜﳊا نأ يأ

.دﻮﺟﻮﻣ رﺎﻬﻨﻟﺎﻓ ﺔﻌﻟﺎﻃ ﺲﻤﺸﻟا ﺖﻧﺎﻛ اذإ :لﺎﺜﻣ

.( دﻮﺟﻮﻣ رﺎﻬﻨﻟا ) ﻮﻫو ﱄﺎﺘﻟا لﻮﺼﳊ ﺐﺒﺳو ﺔﻠﻋ ( ﺔﻌﻟﺎﻃ ﺲﻤﺸﻟا ) ﻮﻫو ﺎﻨﻫ مﺪﻘﳌﺎﻓ

.ﺔﻗﻼﻌﻟا دﻮﺟﻮﻟ ﺔﻴﻣوﺰﻟ ﺔﻴﻀﻗ هﺬﻬﻓ

.دﺪﻤﺘﻳ ﻪﻧﺈﻓ ﺪﻳﺪﳊا ﻦﺨﺳ اذإ :لﺎﺜﻣ ﺔﺒﺟﻮﻣ ﺔﻴﻣوﺰﻟ ﺔﻠﺼﺘﻣ ﻲﻬﻓ ﺔﻴﻠﻌﻟا ﺔﻗﻼﻌﻟ ﱄﺎﺘﻟاو مﺪﻘﳌا ﲔﺑ ﻂﺑﺮﻟاو مزﻼﺘﻟﺎﻓ هدﺪﻤﺘﻟ ﺔﻠﻋ ﺪﻳﺪﳊا ﺔﻧﻮﺨﺳ ﺎﻨﻬﻓ
.ﺮﻬﻈﻟا ةﻼﺻ ﺖﺒﺟو ةﲑﻬﻈﻟا ﺪﻨﻋ ﺲﻤﺸﻟا ﺖﻟاز ﲈﻠﻛ :لﺎﺜﻣ

.ﺔﺒﺟﻮﻣ ﺔﻴﻣوﺰﻟ ﺔﻠﺼﺘﻣ ﺔﻴﻃﴍ ﺔﻴﻀﻗ ﻲﻬﻓ ﺮﻬﻈﻟا ةﻼﺻ بﻮﺟﻮﻟ ﻲﻋﴍ ﺐﺒﺳو ﺔﻠﻋ ﺲﻤﺸﻟا لاوز ﺎﻨﻬﻓ

.ﺔﺒﺟﻮﳌا ﺔﻴﻣوﺰﻠﻟا ﺔﻠﺜﻣأ هﺬﻬﻓ

.دﻮﺟﻮﻣ ﻞﻴﻠﻟﺎﻓ ،ﺲﻤﺸﻟا ﺖﻌﻠﻃ ﻰﺘﻣ ﺲﻴﻟ :ﺔﺒﻟﺎﺴﻟا ﺔﻴﻣوﺰﻠﻟا لﺎﺜﻣو ﺔـﻠﻋ ﺐﺒﺴـﺑ ﻞﺼﺣ ﺎﻨﻫ ناﱰﻗﻻا ﻲﻔﻧو ( ﻞﻴﻠﻟا دﻮﺟو) و ( ﺲﻤﺸﻟا عﻮﻠﻃ ) ﲔﺑ ناﱰﻗﻻاو مزﻼﺘﻟا ﺎﻨﻴﻔﻧ ﺎﻨﻬﻓ دﻮـﺟو ﻰـﻔﺘﻧا ﺲﻤﺸـﻟا ﺖـﻌﻠﻃ ﻰـﺘﻣ ﻪﻧﺈﻓ ،ﻞﻴﻠﻟا دﻮﺟو مﺪﻌﻟ ﺔﻠﻋ ﺎﳖﻷ ﺲﻤﺸﻟا عﻮﻠﻃ ﻲﻫو ﻚﻟذ ﺖﺒﺟوأ
.ﺔﺒﻟﺎﺳ ﺔﻴﻣوﺰﻟ ﺔﻠﺼﺘﻣ ﺔﻴﻃﴍ هﺬﻬﻓ ﱄﺎﺘﻟا مﺪﻌﻟ ﺐﺒﺳ مﺪﻘﳌﺎﻓ ﻞﻴﻠﻟا






.ﺪﻤﳚ ﻪﻧﺈﻓ ءﺎﳌا ﻦﺨﺳ اذإ ﺲﻴﻟ :ﺮﺧآ لﺎﺜﻣ

.ﺔﺒﻟﺎﺳ ﺔﻴﻣوﺰﻟ هﺬﻬﻓ ،هﺪﻤﲡ مﺪﻌﻟ ﺔﻠﻋ ءﺎﳌا ﺔﻧﻮﺨﺳ نﻷ ،هﺪﻤﲡو ءﺎﳌا ﺔﻧﻮﺨﺳ ﲔﺑ مزﻼﺘﻟا ﺎﻨﻴﻔﻧ ﺎﻨﻬﻓ

.ﺐﺟاو مﺎﻴﺼﻟﺎﻓ لاﻮﺷ ﺮﻬﺷ ءﺎﺟ اذإ ﺲﻴﻟ :ﺮﺧآ لﺎﺜﻣ نﺎﻀـﻣر ﺮﻬـﺷ ءﻲـﳎ ﻮﻫ مﺎﻴﺼﻟا بﻮﺟو ﺔﻠﻋ نﻷ مﺎﻴﺼﻟا بﻮﺟوو لاﻮﺷ ﺮﻬﺷ ءﻲﳎ ﲔﺑ مزﻼﺘﻟا ﺎﻨﻴﻔﻧ ﺎﻨﻬﻓ ﲔـﺑو لاﻮﺸـﻛ نﺎﻀـﻣر ﲑﻏ ﺮﻬﺸﻟا نﻮﻛ ﲔﺑ ﺔﻗﻼﻋ ﻚﻟﺎﻨﻬﻓ مﻮﺼﻟا ﺐﳚ ﱂ هﲑﻏ ءﺎﺟو ﺮﻬﺸﻟا اﺬﻫ ﻰﻔﺘﻧا اذﺈﻓ
.ﺔﺒﻟﺎﺳ ﺔﻴﻣوﺰﻟ ﺔﻠﺼﺘﻣ ﺔﻴﻃﴍ ﻲﻬﻓ مﺎﻴﺼﻟا بﻮﺟو مﺪﻋ

.ﲈﻬﻨﻴﺑ ﺔﻗﻼﻋ ﺐﺒﺴﺑ ﺄﺸﻧ ﱄﺎﺘﻟاو مﺪﻘﳌا ﲔﺑ ناﱰﻗا ﺪﺟﻮﻳ ﺔﺒﺟﻮﳌا ﺔﻴﻣوﺰﻠﻟا ﰲ ﻪﻧأ ﺺﺨﻠﺘﻓ

.ﲈﻬﻨﻴﺑ ﺔﻗﻼﻋ ﺐﺒﺴﺑ ﺎﻀﻳأ ﺄﺸﻧ ﱄﺎﺘﻟاو مﺪﻘﳌا ﲔﺑ قاﱰﻓا ﺪﺟﻮﻳ ﺔﺒﻟﺎﺴﻟا ﺔﻴﻣوﺰﻠﻟا ﰲو

.ﻪﺒﺟﻮﺗ ﺔﻗﻼﻋ ﲑﻏ ﻦﻣ ﺎﻬﻴﻓ ﻢﻜﳊا نﺎﻛ ﺎﻣ :ﻲﻫ ﺔﻴﻗﺎﻔﺗﻻاو

.ﻼﻫﺎﺻ سﺮﻔﻟا نﺎﻛ ﺎﻘﻃﺎﻧ نﺎﺴﻧﻹا نﺎﻛ ﲈﻠﻛ :ﺔﺒﺟﻮﳌا ﺔﻴﻗﺎﻔﺗﻻا لﺎﺜﻣ ﻚـﻠﺘﺑ ﺔﻳﻮﺳ اﺪﺟو نأ ﻊﻗاﻮﻟا ﰲ ﺎﻘﻔﺗا ﲈﻧإو ( ﻞﻫﺎﺻ سﺮﻔﻟا ) و ( ﻖﻃﺎﻧ نﺎﺴﻧﻹا ) ﲔﺘﻴﻀﻘﻟا ﲔﺑ ﺔﻗﻼﻋ يﺄﻓ
.ﺲﻜﻌﻟﺎﺑ وأ سﺮﻔﻟا ﺔﻴﻠﻫﺎﺻ ﲆﻋ نﺎﺴﻧﻹا ﺔﻴﻘﻃﺎﻧ ﺮﺛﺆﺗ نأ ﲑﻏ ﻦﻣ فﺎﺻوﻷا

.ﻲﺒﻨﻟا ﺖﻨﺑا جوﺰﺗ ﲇﻌﻓ ﻲﺒﻨﻠﻟ ﻪﺘﻨﺑا جوز ﺮﻜﺑ ﻮﺑأ نﺎﻛ اذإ :لﺎﺜﻣ ﲈﻧإو ﻢﻠﺳو ﻪﻴﻠﻋ ﷲا ﲆﺻ ( ﻲﺒﻨﻟا ﺖﻨﺑا جوﺰﺗ ﲇﻋ ) ﱄﺎﺘﻟاو ( ﻲﺒﻨﻠﻟ ﻪﺘﻨﺑا جوز ﺮﻜﺑ ﻮﺑأ ) مﺪﻘﳌا ﲔﺑ ﺔﻗﻼﻋ ﻼﻓ
.ﺔﺒﺟﻮﻣ ﺔﻴﻗﺎﻔﺗا ﺔﻠﺼﺘﻣ ﺔﻴﻃﴍ ﺔﻴﻀﻗ هﺬﻬﻓ ﺔﻗﻼﻋ ﻻو ﺔﻴﻠﻋ ﲑﻏ ﻦﻣ ﻚﻟﺬﻛ ﻊﻗاﻮﻟا ﰲ ﺎﻘﻓاﻮﺗ

.ماﺮﳊا ﺖﻴﺒﻟﺎﺑ فاﻮﻃ ﻪﻴﻓ ﺞﳊﺎﻓ ماﺮﺣﻹا ةﲑﺒﻜﺗ ﺎﻬﻴﻓ ةﻼﺼﻟا ﺖﻧﺎﻛ اذإ :لﺎﺜﻣ

.ﺔﺒﺟﻮﻣ ﺔﻴﻗﺎﻔﺗا ﻲﻬﻓ ﱄﺎﺘﻟاو مﺪﻘﳌا ﲔﺑ ﺔﻗﻼﻋ ﻼﻓ

قﺎﻔﺗﻻا ىﻮﺳ ﺲﻴﻟو ﺔﻗﻼﻋ ﲈﻬﻨﻴﺑ نأ ﺮﻇﺎﻨﻟا ﺐﺴﺤﻴﻓ اﲑﺜﻛ ﻊﻗاﻮﻟا ﰲ نﺎﺌﻴﺷ نﱰﻗا ﻮﻟ ﺎﻣ ﺔﻴﻗﺎﻔﺗﻻا ﺔﻠﺜﻣأ ﻦﻣو

.ﲈﻬﻨﻴﺑ ﺔﺒﺳﺎﻨﻣ ﲑﻏ ﻦﻣ

:ﺬﺌﻨﻴﺣ لﺎﻘﻴﻓ ﲈﺋاد اﺬﻫ ﻖﻔﺗاو ﻪﻣﺎﻣأ ﻦﻣ ﺮﲤ ةرﺎﻴﺳ ىأر ﻪﺘﻴﺑ ﻦﻣ جﺮﺧ ﲈﻠﻛ اﺪﻳز نأ ﻮﻟ :لﺎﺜﻣ

.ﻪﻣﺎﻣأ ﻦﻣ ةرﺎﻴﺳ تﺮﻣ ﻪﺘﻴﺑ ﻦﻣ ﺪﻳز جﺮﺧ ﲈﻠﻛ

.ﺔﺒﺟﻮﻣ ﺔﻴﻗﺎﻔﺗا ﺔﻠﺼﺘﻣ ﺔﻴﻃﴍ ﺔﻴﻀﻗ هﺬﻬﻓ

. ﺎﻘﻫﺎﻧ سﺮﻔﻟا نﻮﻜﻳ ﺎﻘﻃﺎﻧ نﺎﺴﻧﻹا نﺎﻛ اذإ ﺲﻴﻟ :ﺔﺒﻟﺎﺴﻟا ﺔﻴﻗﺎﻔﺗﻻا لﺎﺜﻣو



ﰲ ﻖﻫﺎـﻧ ﲑـﻏ سﺮـﻔﻟا نأ ﻚﺷ ﻻو ( ﻖﻫﺎﻧ سﺮﻔﻟا ) ﱄﺎﺘﻟاو ( ﻖﻃﺎﻧ نﺎﺴﻧﻹا ) مﺪﻘﳌا ﲔﺑ ناﱰﻗﻻا ﺎﻨﻴﻔﻧ ﺎﻨﻬﻓ ﲈﻛ ﺲﻤﺸﻟا عﻮﻠﻃ ﻦﻣ ﺞﺗﺎﻧ ﻮﻬﻓ ﻞﻴﻠﻟا ءﺎﻔﺘﻧا فﻼﺨﺑ ،نﺎﺴﻧﻹا ﺔﻴﻘﻃﺎﻧ ﻦﻣ ﺞﺘﻨﻳ ﱂ ﻪﻨﻋ ﺔﻴﻘﻫﺎﻨﻟا ءﺎﻔﺘﻧاو ﻊﻗاﻮﻟا
.ﺔﺒﻟﺎﺳ ﺔﻴﻗﺎﻔﺗا نﻮﻜﺘﻓ مﺪﻘﺗ

.ﻻﻼﺣ ﺎﺑﺮﻟا نﻮﻜﻳ ﺎﺒﺟاو ﺞﳊا نﺎﻛ اذإ ﺲﻴﻟ :ﺮﺧآ لﺎﺜﻣ ﲔـﺑ ﺔـﻗﻼﻋ ﻻو ﺎـﺑﺮﻟا ﺔـﻴﻠﺣ ﻪـﻨﻣ ﺞﺘﻨﻳ ﻻ ﺞﳊا بﻮﺟو نإ لﻮﻘﻧ نأ ﺪﻳﺮﻧو ﲈﻬﻨﻴﺑ ناﱰﻗﻻا ﻲﻔﻨﻧ نأ ﺪﻳﺮﻧ ﺎﻨﻬﻓ
.ﺔﺒﻟﺎﺳ ﺔﻴﻗﺎﻔﺗا ﺔﻠﺼﺘﻣ ﺔﻴﻃﴍ ﺔﻴﻀﻗ ﻲﻬﻓ ﺎﺑﺮﻟا ﻦﻋ ﺔﻴﻠﳊا ءﺎﻔﺘﻧاو ﺞﳊا بﻮﺟو

( ﲑـﻄﺘﻟا ) ﺔﺒﻴﺼـﻣ ﻞﺼـﺤﺘﺴﻓ باﺮﻐﻟا ﻖﻴﻌﻧ ﻊﻤﺳ ﺪﻗو ﻞﻤﻌﻟا ﱃإ جﺮﺧ اذإ ﻪﻧأ ﺺﺨﺷ ﻢﻫﻮﺗ ﻮﻟ :ﺮﺧآ لﺎﺜﻣ

:ﻪﺑر ﲆﻋ ﻞﻛﻮﺘﳌا ﺪﺣﻮﳌا ﻪﻟ لﻮﻘﻴﻓ

.ﺔﺒﻴﺼﻣ ﻞﺼﺤﺘﺴﻓ باﺮﻐﻟا ﻖﻴﻌﻧ ﺖﻌﻤﺳ اذإ ﺲﻴﻟ ﲔـﺑ ﺔـﻗﻼﻋ ﻻو ( ﺔﺒﻴﺼﳌا لﻮﺼﺣ ) ﱄﺎﺘﻟا ﲔﺑو ( باﺮﻐﻟا ﻖﻴﻌﻧ عﲈﺳ ) مﺪﻘﳌا ﲔﺑ ناﱰﻗﻻا ﻲﻔﻨﻧ نأ ﺪﻳﺮﻧ ﺎﻨﻬﻓ
.ﺔﺒﻟﺎﺳ ﺔﻴﻗﺎﻔﺗا ﺔﻠﺼﺘﻣ ﺔﻴﻃﴍ هﺬﻬﻓ ،باﺮﻐﻟا تﻮﺻ عﲈﺳو ﺔﺒﻴﺼﳌا لﻮﺼﺣ ءﺎﻔﺘﻧا ناﱰـﻗﻻا ﻦـﻜﻟو ﺎـﻌﻣ ﺔﻴﻗﺎﻔﺗﻻاو ﺔﻴﻣوﺰﻠﻟا ﰲ ﱄﺎﺘﻟاو مﺪﻘﳌا ﲔﺑ ناﱰﻗا ﻞﺼﳛ ﺔﺒﺟﻮﳌا ﺔﻠﺼﺘﳌا ﰲ ﻪﻧأ ﺺﺨﻠﺘﻓ
.ﺔﻗﻼﻋ ﲑﻐﻟ ﺔﻴﻗﺎﻔﺗﻻا ﰲو ﺔﻗﻼﻌﻟ ﺔﻴﻣوﺰﻠﻟا ﰲ ﲈﻬﻨﻴﺑ

ﰲ ﲈﻬﻨـﻴﺑ قاﱰـﻓﻻا ﻦـﻜﻟو ﺎـﻌﻣ ﺔـﻴﻗﺎﻔﺗﻻاو ﺔﻴﻣوﺰﻠﻟا ﰲ ﱄﺎﺘﻟاو مﺪﻘﳌا ﲔﺑ قاﱰﻓا ﻞﺼﳛ ﺔﺒﻟﺎﺴﻟا ﺔﻠﺼﺘﳌا ﰲو

.ﺔﻗﻼﻋ ﲑﻐﻟ ﺔﻴﻗﺎﻔﺗﻻا ﰲو ﺔﻗﻼﻌﻟ ﺔﻴﻣوﺰﻠﻟا

-


( ﺔﻠﺌﺳأ )



؟ﺔﻴﻗﺎﻔﺗﻻاو ﺔﻴﻣوﺰﻠﻟا ﲔﺑ قﺮﻔﺗ ﻒﻴﻛ مﺪﻘﺗ ﺎﻣ ءﻮﺿ ﰲ -١

؟ﺔﻴﻣوﺰﻠﻟا ﰲ ﱄﺎﺘﻟاو مﺪﻘﳌا ﲔﺑ ﺔﻗﻼﻌﻟا ﻲﻫ ﺎﻣ -٢

؟ﻚﻟذ لﺎﺜﻣ ﺮﻛذا ﺔﻴﻗﺎﻔﺗا ﺎﳖأ نﺎﺒﻓ ﺔﻴﻣوﺰﻟ ﺎﳖأ ﺔﻴﻀﻗ ﰲ ﻪﻓﺮﻌﺗ ﺪﺣأ ﻢﻫﻮﺗ وأ ﺖﻧأ ﺖﳘﻮﺗ نأو ﻞﺼﺣ ﻞﻫ -٣

( ﻦﻳرﺎﲤ )



:ﰐﺄﻳ ﲈﻴﻓ ﺔﺒﻟﺎﺴﻟاو ﺔﺒﺟﻮﳌا ﺔﻴﻗﺎﻔﺗﻻاو ﺔﻴﻣوﺰﻠﻟا ﲔﺑ ﺔـﳍآ ﲈﻬﻴﻓ نﺎﻛ ﻮﻟ ) -( ضرﻷا تﻮﲤ ﻪﻧﺈﻓ ﺮﻄﳌا لﺰﻧ اذإ ﺲﻴﻟ ) -( اﺪﺑأ اذإ اوﺪﺘﳞ ﻦﻠﻓ ىﺪﳍا ﱃإ ﻢﻬﻋﺪﺗ نإ ) ﺲﻴـﻘﻟا ؤﺮﻣﺎﻓ ﺎﻬﻴﻘﻓ ﻲﻌﻓﺎﺸﻟا نﺎﻛ اذإ ) -( ﺎﻣاﺮﺣ جاوﺰﻟا نﺎﻛ ﺎﻣاﺮﺣ ﺎﻧﺰﻟا نﺎﻛ اذإ ﺲﻴﻟ ) -( ﺎﺗﺪﺴﻔﻟ ﷲا ﻻإ
.( ﺮﻋﺎﺷ






ﺔﻠﺼﻔﻨﳌا ﺔﻴﻃﴩﻟا



مﺪـﻋ وأ ﲔﺘﻴﻀـﻗ ﲔـﺑ ﰲﺎـﻨﺘﻟﺎﺑ ﺎـﻬﻴﻓ ﻢﻜﺣ ﺎﻣ :ﻲﻫ ﺔﻠﺼﻔﻨﳌا نأو ،ﺔﻠﺼﻔﻨﻣو ،ﺔﻠﺼﺘﻣ ﺔﻴﻃﴩﻟا نأ ﺖﻤﻠﻋ ﺪﻗ

.ﲈﻬﻨﻴﺑ ﰲﺎﻨﺘﻟا

:مﺎﺴﻗأ ﺔﺛﻼﺛ ﺔﻠﺼﻔﻨﳌا نإ ﻢﺛ

.ﻮﻠﺧو ﻊﲨ ﺔﻌﻧﺎﻣ -١

.ﻂﻘﻓ ﻊﲨ ﺔﻌﻧﺎﻣ -٢

.ﻂﻘﻓ ﻮﻠﺧ ﺔﻌﻧﺎﻣ -٣

.ﻚﻟذ ﻦﻜﻤﻳ وأ ،ﺎﻌﻣ ﲈﻬﻋﺎﻔﺗراو ﺎﻬﻴﻓﺮﻃ عﲈﺘﺟا ﺎﻬﻴﻓ ﻊﻨﺘﻤﻳ ﺎﻣ :ﻲﻫ ﻮﻠﳋاو ﻊﻤﳉا ﺔﻌﻧﲈﻓ

.ﺔﺒﺟﻮﳌا ﻮﻠﳋاو ﻊﻤﳉا ﺔﻌﻧﺎﻣ ﻒﻳﺮﻌﺗ اﺬﻫ ( ﺎﻌﻣ ﲈﻬﻋﺎﻔﺗراو ﺎﻬﻴﻓﺮﻃ عﲈﺘﺟا ﺎﻬﻴﻓ ﻊﻨﺘﻤﻳ ﺎﻣ) ﺎﻨﻟﻮﻘﻓ ﺔﺒﻟﺎﺴـﻟا ﻮـﻠﳋاو ﻊـﻤﳉا ﺔـﻌﻧﺎﻣ ﻒﻳﺮﻌﺗ اﺬﻫو ﺎﻌﻔﺗﺮﻳ نأ زﻮﳚو ﺎﻌﻤﺘﳚ نأ زﻮﳚ يأ ( ﻚﻟذ ﻦﻜﻤﻳ وأ ) ﺎﻨﻟﻮﻗو
.ﺔﺒﺟﻮﳌا مﻮﻬﻔﻣ ﻦﻣ ﺪﻀﻟﺎﺑ ﺔﺒﻟﺎﺴﻟا مﻮﻬﻔﻤﻓ

.ادﺮﻓ وأ ﺎﺟوز دﺪﻌﻟا نﻮﻜﻳ نأ ﺎﻣإ :ﺔﺒﺟﻮﳌا ﻮﻠﳋاو ﻊﻤﳉا ﺔﻌﻧﺎﻣ لﺎﺜﻣ دﺪـﻌﻟا نﻮـﻜﻳ نأ ﻞﻴﺤﺘﺴـﻴﻓ نﺎﻌﻤﺘﳚ ﻻ ﺎﳘو ،( دﺮﻓ دﺪﻌﻟا ) ﻮﻫو ﱄﺎﺘﻟاو ( جوز دﺪﻌﻟا ) مﺪﻘﳌا ﺎﳘ ﺎﻫﺎﻓﺮﻄﻓ وأ جوﺰـﺑ ﺲﻴـﻟ ﻮﻫو دﺪﻋ ﺪﺟﻮﻳ نأ ﻞﻴﺤﺘﺴﻴﻓ ﲈﻬﻨﻣ دﺪﻌﻟا ﻮﻠﳜ ﻻ يأ نﺎﻌﻔﺗﺮﻳ ﻻو ،ﺎﻌﻣ ادﺮﻓو ﺎﺟوز ﺪﺣاﻮﻟا
.دﺮﻓ

.ﺎﻣوﺪﻌﻣ وأ ادﻮﺟﻮﻣ ءﴚﻟا نﻮﻜﻳ نأ ﺎﻣإ :ﺮﺧآ لﺎﺜﻣ

ءﴚـﻟا ﻞـﺑ مﺪﻌﻟاو دﻮﺟﻮﻟا ﻦﻣ ءﴚﻟا ﻮﻠﳜ نأ ﻞﻴﺤﺘﺴﻳو ،ﺎﻌﻣ مﺪﻌﻟاو دﻮﺟﻮﻟﺎﺑ ءﴚﻟا ﻒﺼﺘﻳ نأ ﻞﻴﺤﺘﺴﻴﻓ

.ﻂﻘﻓ مﺪﻌﻟﺎﺑ وأ ،ﻂﻘﻓ دﻮﺟﻮﻟﺎﺑ ﻒﺼﺘﻳ نأ ﺎﻣإ

.ﺔﺒﺟﻮﻣ ﻮﻠﺧو ﻊﲨ ﺔﻌﻧﺎﻣ ﺔﻠﺼﻔﻨﻣ ﺔﻴﻃﴍ ﺔﻴﻀﻗ ﻲﻬﻓ

.ﺮﻓﺎﻛ وأ ﻦﻣﺆﻣ ﺎﻣإ نﺎﺴﻧﻹا :ﺮﺧآ لﺎﺜﻣ



ﻻو ﺎـﻨﻣﺆﻣ ﻻ نﺎﺴـﻧﻹا نﻮﻜﻴﻓ ﺎﻌﻔﺗﺮﻳ نأ ﻞﻴﺤﺘﺴﻳو ،ﺎﻌﻣ اﺮﻓﺎﻛو ﺎﻨﻣﺆﻣ نﺎﺴﻧﻹا نﻮﻜﻴﻓ ﺎﻌﻤﺘﳚ نأ ﻞﻴﺤﺘﺴﻴﻓ

.اﺮﻓﺎﻛ

.ﺔﺒﺟﻮﻣ ﻮﻠﺧو ﻊﲨ ﺔﻌﻧﺎﻣ ﺔﻠﺼﻔﻨﻣ ﺔﻴﻃﴍ ﺔﻴﻀﻗ ﻲﻬﻓ

.ﲔﻳوﺎﺴﺘﻤﺑ ﲈﺴﻘﻨﻣ وأ ﺎﺟوز دﺪﻌﻟا نﻮﻜﻳ نأ ﺎﻣإ ﺲﻴﻟ :ﺔﺒﻟﺎﺴﻟا ﻮﻠﳋاو ﻊﻤﳉا ﺔﻌﻧﺎﻣ لﺎﺜﻣو ﺔﻔﺻ ﲔﻳوﺎﺴﺘﻤﺑ مﺎﺴﻘﻧﻻا ﺔﻘﻴﻘﳊا ﰲ ﻪﻧﻷ ﲔﻳوﺎﺴﺘﻤﺑ مﺎﺴﻘﻧﻻاو ﺔﻴﺟوﺰﻟا ﻪﻴﻓ ﻊﻤﺘﳚ نأ ﻦﻜﻤﻳ ﺪﺣاﻮﻟا دﺪﻌﻟﺎﻓ
.ادﺮﻓ نﻮﻜﻳ نﺄﺑ ﲈﻬﻨﻋ دﺪﻌﻟا ﻊﻔﺗﺮﻳ نأ ﻦﻜﻤﻳو ،ﻲﺟوﺰﻟا دﺪﻌﻟا

.ﲈﺋﺎﺻ وأ ﺎﻨﻣﺆﻣ نﺎﺴﻧﻹا نﻮﻜﻳ نأ ﺎﻣإ ﺲﻴﻟ :لﺎﺜﻣ

.ﻢﺋﺎﺼﻟا ﲑﻏ ﺮﻓﺎﻜﻟا ﰲ نﺎﻌﻔﺗﺮﻳو ،ﻢﺋﺎﺼﻟا ﻦﻣﺆﳌا ﰲ نﺎﻌﻤﺘﺠﻴﻓ

.ﺔﺒﻟﺎﺳ ﻮﻠﺧو ﻊﲨ ﺔﻌﻧﺎﻣ ﺔﻠﺼﻔﻨﻣ ﺔﻴﻃﴍ ﺔﻴﻀﻗ ﻲﻬﻓ

.ﺲﻜﻌﻟا ﻦﻜﻤﻳ وأ ،ﲈﻬﻋﺎﻔﺗرا زﻮﳚو ﺎﻬﻴﻓﺮﻃ عﲈﺘﺟا ﺎﻬﻴﻓ ﻊﻨﺘﻤﻳ ﺎﻣ :ﻲﻫ ﻂﻘﻓ ﻊﻤﳉا ﺔﻌﻧﺎﻣو ﻦـﻣ ﺪﻀـﻟﺎﺑ ﺎـﳖﻷ ﺔﺒﻟﺎﺴـﻟا ﰲ ﻚـﻟذو ﲈﻬﻋﺎـﻔﺗرا ﻊﻨﺘﻤﻳو ﺎﻬﻴﻓﺮﻃ عﲈﺘﺟا زﻮﳚ يأ ( ﺲﻜﻌﻟا ﻦﻜﻤﻳ ) ﻰﻨﻌﻣو
.ﺔﺒﺟﻮﳌا

.دﻮﺳأ وأ ﺾﻴﺑأ ﻢﺴﳉا نﻮﻜﻳ نأ ﺎﻣإ :ﺔﺒﺟﻮﳌا ﻊﻤﳉا ﺔﻌﻧﺎﻣ لﺎﺜﻣ

.ﺮﲪأ نﻮﻜﻳ نﺄﻛ ﲈﻬﻋﺎﻔﺗرا زﻮﳚو ،ﺎﻌﻣ دﻮﺳأو ﺾﻴﺑأ ﻢﺴﳉا نﻮﻜﻳ نﺄﺑ ﲈﻬﻋﲈﺘﺟا ﻞﻴﺤﺘﺴﻴﻓ

.اﺮﺠﺣ وأ اﺮﺠﺷ ءﴚﻟا اﺬﻫ نﻮﻜﻳ نأ ﺎﻣإ :ﺮﺧآ لﺎﺜﻣ

.ﺎﻧاﻮﻴﺣ نﻮﻜﻳ نﺄﻛ ﲈﻬﻋﺎﻔﺗرا زﻮﳚو ،ﺎﻌﻣ اﺮﺠﺣو اﺮﺠﺷ نﻮﻜﻳ نﺄﺑ ﲈﻬﻋﲈﺘﺟا ﻞﻴﺤﺘﺴﻴﻓ

.ﺔﺒﺤﺘﺴﻣ وأ ﺔﺒﺟاو نﻮﻜﺗ نأ ﺎﻣإ ةﻼﺼﻟا :ﺮﺧآ لﺎﺜﻣ ﲈـﻛ ﺔﻣﺮﳏ ةﻼﺼﻟا نﻮﻜﺗ نﺄﻛ ﲈﻬﻋﺎﻔﺗرا زﻮﳚو ،ﺎﻌﻣ ﺔﺒﺤﺘﺴﻣو ﺔﺒﺟاو ةﻼﺼﻟا نﻮﻜﺗ نﺄﺑ ﲈﻬﻋﲈﺘﺟا ﻞﻴﺤﺘﺴﻴﻓ
.ﻲﻬﻨﻟا تﺎﻗوأ ﰲ

.دﻮﺳأ ﲑﻏ وأ ﺾﻴﺑأ ﲑﻏ ﻢﺴﳉا نﻮﻜﻳ نأ ﺎﻣإ ﺲﻴﻟ :ﺔﺒﻟﺎﺴﻟا ﻊﻤﳉا ﺔﻌﻧﺎﻣ لﺎﺜﻣو دﻮـﺳأ ﲑـﻏو ﺾﻴﺑأ ﲑﻏ ﻪﻧﺈﻓ ﺮﲪﻷا ﰲ ﲈﻛ ﺎﻌﻣ نﺎﻌﻤﺘﳚ ﺎﳘو ( دﻮﺳﻷا ﲑﻏ ) و ( ﺾﻴﺑﻷا ﲑﻏ ) نﺎﻓﺮﻃ ﺎﻨﻬﻓ هﺎـﻨﻌﻤﻓ ﻊـﻔﺗرا اذﺈﻓ ،ﺾﻴﺑﻷا اﺪﻋ ناﻮﻟﻷا ﻞﻛ ﻞﻤﺸﺗ ﺾﻴﺑﻷا ﲑﻏ ةرﺎﺒﻋ نﻷ ؛ﺎﻌﻣ ﺎﻌﻔﺗﺮﻳ نأ ﻞﻴﺤﺘﺴﻳ ﻦﻜﻟو
هﺎـﻨﻌﻤﻓ ﻊـﻔﺗرا اذﺈـﻓ ،دﻮﺳﻷا اﺪﻋ ناﻮﻟﻷا ﻞﻛ ﻞﻤﺸﺗ دﻮﺳﻷا ﲑﻏ ةرﺎﺒﻋو ،ﺾﻴﺑﻷا اﺪﻋ ناﻮﻟﻷا ﻞﻛ عﺎﻔﺗرا



ﲑﻏ ﻢﺴﳉا نﻮﻜﻳو ناﻮﻟﻷا ﻞﻛ عﺎﻔﺗرا ﺎﻧزﻮﺟ ﺪﻘﻓ ﺎﻌﻣ ﲈﻬﻋﺎﻔﺗرا ﺎﻧزﻮﺟ اذﺈﻓ ،دﻮﺳﻷا اﺪﻋ ناﻮﻟﻷا ﻞﻛ عﺎﻔﺗرا

.لﺎﳏ اﺬﻫو نﻮﻟ يﺄﺑ نﻮﻠﺘﻣ

.ﺔﺒﺤﺘﺴﻣ ﲑﻏ وأ ﺔﺒﺟاو ﲑﻏ ةﻼﺼﻟا نﻮﻜﺗ نأ ﺎﻣإ ﺲﻴﻟ :ﺮﺧآ لﺎﺜﻣ ةرﺎﺒﻋ نﻷ ؛ﺎﻌﻣ ﲈﻬﻋﺎﻔﺗرا ﻞﻴﺤﺘﺴﻳو ،ﺔﺒﺤﺘﺴﻣ ﲑﻏو ﺔﺒﺟاو ﲑﻏ ﺎﳖﺈﻓ ﺔﻣﺮﺤﳌا ةﻼﺼﻟا ﰲ ﲈﻛ ﲈﻬﻋﲈﺘﺟا زﻮﺠﻴﻓ بﺎﺒﺤﺘـﺳﻻا اﺪـﻋ مﺎـﻜﺣﻷا ﻞﻛ ﻞﻤﺸﺗ ﺔﺒﺤﺘﺴﻣ ﲑﻏ ةرﺎﺒﻋو ،بﻮﺟﻮﻟا اﺪﻋ مﺎﻜﺣﻷا ﻞﻛ ﻞﻤﺸﺗ ﺔﺒﺟاو ﲑﻏ
.عﴩﻟا ﰲ ﻞﻴﺤﺘﺴﻣ اﺬﻫو ﻲﻋﴍ ﻢﻜﺣ يأ ﻦﻣ ةﻼﺼﻟا ﻮﻠﺧ هﺎﻨﻌﻤﻓ ﺎﻌﻣ ﺎﳘﺎﻨﻌﻓر اذﺈﻓ

.ﺲﻜﻌﻟا ﻦﻜﻤﻳ وأ ،ﲈﻬﻋﲈﺘﺟا زﻮﳚو ﺎﻬﻴﻓﺮﻃ عﺎﻔﺗرا ﺎﻬﻴﻓ ﻊﻨﺘﻤﻳ ﺎﻣ :ﻲﻫ ﻂﻘﻓ ﻮﻠﳋا ﺔﻌﻧﺎﻣو ﻦـﻣ ﺪﻀـﻟﺎﺑ ﺎـﳖﻷ ﺔﺒﻟﺎﺴـﻟا ﰲ ﻚـﻟذو ﲈﻬﻋﲈﺘـﺟا ﻊﻨﺘﻤﻳو ﺎﻬﻴﻓﺮﻃ عﺎﻔﺗرا زﻮﳚ يأ ( ﺲﻜﻌﻟا ﻦﻜﻤﻳ ) ﻰﻨﻌﻣو
.ﺔﺒﺟﻮﳌا

.دﻮﺳأ ﲑﻏ وأ ﺾﻴﺑأ ﲑﻏ نﻮﻜﻳ نأ ﺎﻣإ ﻢﺴﳉا :ﺔﺒﺟﻮﳌا ﻮﻠﳋا ﺔﻌﻧﺎﻣ لﺎﺜﻣ

.ﺔﺒﻟﺎﺴﻟا ﻊﻤﳉا ﺔﻌﻧﺎﻣ ﰲ ﻞﻴﻠﻗ ﻞﺒﻗ هﺎﻨﻴﺑ ﲈﻛ ﲈﻬﻋﺎﻔﺗرا ﻊﻨﺘﻤﻳو ﺮﲪﻷا ﰲ ﲈﻛ ﲈﻬﻋﲈﺘﺟا زﻮﺠﻴﻓ

.اﺮﺠﺣ ﻻ وأ اﺮﺠﺷ ﻻ ءﴚﻟا اﺬﻫ نﻮﻜﻳ نأ ﺎﻣإ :ﺮﺧآ لﺎﺜﻣ ءﳾ ﻞـﻛ ﻞﻤﺸـﺗ ( ﺮﺠﺷ ﻻ ) ةرﺎﺒﻋ نﻷ ؛ﲈﻬﻋﺎﻔﺗرا ﻊﻨﺘﻤﻳو ،ﺎﻧاﻮﻴﺣ ءﴚﻟا اﺬﻫ نﻮﻜﻳ نﺄﻛ ﲈﻬﻋﲈﺘﺟا زﻮﺠﻴﻓ اﺬـﻫ ﻮـﻠﳜ نأ هﺎـﻨﻌﻤﻓ ﲈﻬﻋﺎـﻔﺗرا ﺎـﻧزﻮﺟ اذﺈﻓ ﺮﺠﳊا اﺪﻋ ءﳾ ﻞﻛ ﻞﻤﺸﺗ ( ﺮﺠﺣ ﻻ ) ةرﺎﺒﻋو ،ﺮﺠﺸﻟا اﺪﻋ
اﺬـﻫو ءﳾ يأ ﻻو دﺎـﲨ ﻻو ناﻮـﻴﺣ ﻻو ﺮـﺠﺣ ﻻو ﺮﺠـﺷ ﻮﻫ ﻼﻓ ﻪﺑ ﻰﻤﺴﻳ نأ ﻦﻜﻤﻳ ءﳾ يأ ﻦﻣ ءﴚﻟا

.لﺎﳏ

.ةﺮﺧﻵا ﰲ ﺎﻫﺪﳚ وأ ﺎﻴﻧﺪﻟا ﰲ ﻪﺘﻋﺎﻃ ءاﺰﺟ ﺪﳚ نأ ﺎﻣإ ﻦﻣﺆﳌا :لﺎﺜﻣ ﻻ ﻪـﺘﻋﺎﻃ ءاﺰﺟ ﺪﳚ ﻻ نأ عﴩﻟا ﰲ ﻊﻨﺘﻤﻳ ﻦﻜﻟو ،ةﺮﺧﻵا ﰲو ﺎﻴﻧﺪﻟا ﰲ ﻪﺘﻋﺎﻃ ءاﺰﺟ ﺪﺠﻴﻓ ﺎﻌﻤﺘﳚ نأ زﻮﺠﻴﻓ
.ةﺮﺧﻵا ﰲ ﻻو ﺎﻴﻧﺪﻟا ﰲ

.دﻮﺳأ وأ ﺾﻴﺑأ ﻢﺴﳉا نﻮﻜﻳ نأ ﺎﻣإ ﺲﻴﻟ :ﺔﺒﻟﺎﺴﻟا ﻮﻠﳋا ﺔﻌﻧﺎﻣ لﺎﺜﻣو

.ﺮﲪأ نﻮﻜﻳ نﺄﻛ ﲈﻬﻋﺎﻔﺗرا زﻮﳚو ،ﺎﻌﻣ دﻮﺳأو ﺾﻴﺑأ ﻢﺴﳉا نﻮﻜﻳ نﺄﺑ ﲈﻬﻋﲈﺘﺟا ﻞﻴﺤﺘﺴﻴﻓ

.ﺔﺒﺤﺘﺴﻣ وأ ﺔﺒﺟاو نﻮﻜﺗ نأ ﺎﻣإ ةﻼﺼﻟا ﺖﺴﻴﻟ :ﺮﺧآ لﺎﺜﻣ

.ﺔﻣﺮﳏ نﻮﻜﺗ نﺄﻛ ﲈﻬﻋﺎﻔﺗرا زﻮﳚو ،ﺎﻌﻣ ﺔﺒﺤﺘﺴﻣو ﺔﺒﺟاو ةﻼﺼﻟا نﻮﻜﺗ نﺄﺑ ﲈﻬﻋﲈﺘﺟا ﻞﻴﺤﺘﺴﻴﻓ



:ﺖﺳ ﺔﻠﺼﻔﻨﳌا تﻻﺎﺣ نأ ﺺﺨﻠﺘﻓ

.ﺔﺒﺟﻮﻣ ﻮﻠﺧو ﻊﲨ ﺔﻌﻧﺎﻣ ( نﺎﻌﻔﺗﺮﻳ ﻻو نﺎﻌﻤﺘﳚ ﻻ ) -١

.ﺔﺒﻟﺎﺳ ﻮﻠﺧو ﻊﲨ ﺔﻌﻧﺎﻣ ( نﺎﻌﻔﺗﺮﻳو نﺎﻌﻤﺘﳚ ) -٢

.ﺔﺒﺟﻮﻣ ﻊﲨ ﺔﻌﻧﺎﻣ ( نﺎﻌﻔﺗﺮﻳو نﺎﻌﻤﺘﳚ ﻻ ) -٣

.ﺔﺒﻟﺎﺳ ﻊﲨ ﺔﻌﻧﺎﻣ ( نﺎﻌﻔﺗﺮﻳ ﻻو نﺎﻌﻤﺘﳚ ) -٤

.ﺔﺒﺟﻮﻣ ﻮﻠﺧ ﺔﻌﻧﺎﻣ ( نﺎﻌﻔﺗﺮﻳ ﻻو نﺎﻌﻤﺘﳚ ) -٥

.ﺔﺒﻟﺎﺳ ﻮﻠﺧ ﺔﻌﻧﺎﻣ ( نﺎﻌﻔﺗﺮﻳو نﺎﻌﻤﺘﳚ ﻻ ) -٦

:نﺎﻬﻴﺒﻨﺗ ﻮـﻠﳋا ﺔـﻌﻧﺎﻣ ) ﺔﺳدﺎﺴـﻟا ﺔـﻟﺎﳊاو ( ﺔـﺒﺟﻮﳌا ﻊﻤﳉا ﺔﻌﻧﺎﻣ ) ﺔﺜﻟﺎﺜﻟا ﺔﻟﺎﳊا ﲔﺑ قﺮﻔﻟا نأ ﻖﺒﺳ ﺎﳑ ﺮﻬﻇ :لوﻷا
.ﻲﻔﻨﻣ ﲏﺎﺜﻟاو ﺖﺒﺜﻣ لوﻷا ﲔﺘﻟﺎﳊا ﰲ لﺎﺜﳌا ﺲﻔﻨﺑ ﻞﻴﺜﻤﺘﻟا ﻦﻜﻤﻴﻓ اﺬﻟو ﺐﻠﺴﻟاو بﺎﳚﻹا ﰲ ﻮﻫ ( ﺔﺒﻟﺎﺴﻟا ﻮـﻠﳋا ﺔﻌﻧﺎﳌ دﻮﺳأ وأ ﺾﻴﺑأ ﻢﺴﳉا نﻮﻜﻳ نأ ﺎﻣإ ﺲﻴﻟو ،ﺔﺒﺟﻮﳌا ﻊﻤﳉا ﺔﻌﻧﺎﳌ دﻮﺳأ وأ ﺾﻴﺑأ ﺎﻣإ ﻢﺴﳉا ﻞﺜﻣ
.ﺔﺒﻟﺎﺴﻟا

ﻮـﻫ ( ﺔـﺒﺟﻮﳌا ﻮﻠﳋا ﺔﻌﻧﺎﻣ ) ﺔﺴﻣﺎﳋا ﺔﻟﺎﳊاو ( ﺔﺒﻟﺎﺴﻟا ﻊﻤﳉا ﺔﻌﻧﺎﻣ ) ﺔﻌﺑاﺮﻟا ﺔﻟﺎﳊا ﲔﺑ قﺮﻔﻟا نأ ﺮﻬﻇ اﺬﻛو

.ﺖﺒﺜﻣ ﲏﺎﺜﻟاو ﻲﻔﻨﻣ لوﻷا ﲔﺘﻟﺎﳊا ﰲ لﺎﺜﳌا ﺲﻔﻨﺑ ﻞﻴﺜﻤﺘﻟا ﻦﻜﻤﻳ اﺬﻟو ﺐﻠﺴﻟاو بﺎﳚﻹا ﰲ

.دﻮـﺳأ ﲑـﻏ وأ ﺾﻴـﺑأ ﲑـﻏ نﻮـﻜﻳ نأ ﺎـﻣإ ﻢﺴﳉاو ،دﻮﺳأ ﲑﻏ وأ ﺾﻴﺑأ ﲑﻏ ﻢﺴﳉا نﻮﻜﻳ نأ ﺎﻣإ ﺲﻴﻟ ﻞﺜﻣ

.ﻞﻣﺄﺗ ﻊـﻨﻣ ﺎـﻬﻴﻓ ﻖـﻘﺤﺘﻳ ﺔـﺒﺟﻮﳌا ﻮﻠﳋاو ﻊﻤﳉا ﺔﻌﻧﲈﻓ ﻂﻘﻓ ﺔﺒﺟﻮﳌا ﰲ ﺮﻬﻈﺗ ﺔﻴﻤﺴﺘﻟا ﺔﺒﺳﺎﻨﻣ نأ ﺎﻀﻳأ ﺮﻬﻇ :ﲏﺎﺜﻟا نأ ﺎـﻧدرأ ﻮﻟو ﻮﻠﺧ ﻊﻨﻣ ﻻو ﻊﲨ ﻊﻨﻣ ﺎﻬﻴﻓ ﺪﺟﻮﻳ ﻻ ﺲﻜﻌﻟﺎﺑ ﺔﺒﻟﺎﺴﻟا ﻮﻠﳋاو ﻊﻤﳉا ﺔﻌﻧﺎﻣ ﲈﻨﻴﺑ ،ﻮﻠﳋاو ﻊﻤﳉا
.ﺔﻴﻘﺒﻟا ﰲ ﻞﻗ اﺬﻛو ﻮﻠﳋاو ﻊﻤﳉا ةﺰﻴﳎ ﺎﻨﻠﻘﻟ ﺎﻬﺒﺳﺎﻨﻳ ﻢﺳﺎﺑ ﺎﻬﻴﻤﺴﻧ

ﺪﻳز ﰲ ﲈﻛ ءﳾ ﲆﻋ ءﳾ ﺎﻬﻴﻓ ﻞﻤﳛ يأ ﺔﻴﻠﻤﳊﺎﺑ ﺔﻴﻀﻘﻟا ﺔﻴﻤﺴﺗ ﻞﺜﻣ ﻊﺿﻮﳌا اﺬﻫ ﲑﻏ ﲆﻋ ﻖﺒﻄﻨﻳ ﺎﻀﻳأ اﺬﻫو

.ﻢﺋﺎﻘﺑ ﺲﻴﻟ ﺪﻳز ﰲ ﲈﻛ ﻞﻤﳊا ﻻ ﻞﻤﳊا ﺐﻠﺳ ﺎﻬﻴﻓ ﺪﺟﻮﻳ ﺔﺒﻟﺎﺴﻟا ﻦﻜﻟو ،ﻢﺋﺎﻗ

.ﺔﻴﻘﻴﻘﳊﺎﺑ ﻮﻠﳋاو ﻊﻤﳉا ﺔﻌﻧﺎﻣ ﻰﻤﺴﺗ :ﺚﻟﺎﺜﻟا



( ﺔﻠﺌﺳأ )



؟ﻮﻠﳋا ﺔﻌﻧﺎﻣو ﻊﻤﳉا ﺔﻌﻧﺎﻣو ﻮﻠﳋاو ﻊﻤﳉا ﺔﻌﻧﺎﻣ ﲔﺑ قﺮﻔﺗ ﻒﻴﻛ مﺪﻘﺗ ﺎﻣ ءﻮﺿ ﰲ -١

؟ﺔﺛﻼﺜﻟا ﺔﻠﺼﻔﻨﳌا مﺎﺴﻗأ ﻦﻣ ﻢﺴﻗ ﻞﻛ ﻦﻣ ﺔﺒﻟﺎﺴﻟاو ﺔﺒﺟﻮﳌا ﲔﺑ قﺮﻔﺗ ﻒﻴﻛ -٢

؟ﻚﻟﺬﺑ ﺖﻴﻤﺳ ﻢﻠﻓ ﺎﻌﻣ ﻮﻠﳋاو ﻊﻤﳉا ﺎﻬﻴﻓ زﻮﳚ ﺔﺒﻟﺎﺴﻟا ﻮﻠﳋاو ﻊﻤﳉا ﺔﻌﻧﺎﻣ ﺖﻧﺎﻛ اذإ -٣




( ﻦﻳرﺎﲤ )



:ﰐﺄﻳ ﲈﻴﻓ ﺔﻠﺼﻔﻨﳌا عﻮﻧ ﲔﺑ ﺢﺑر ﺎﻣإ ةرﺎﺠﺘﻟا ) -( ﺎﻀﻣﺎﺣ وأ اﻮﻠﺣ نﻮﻜﻳ نأ ﺎﻣإ مﺎﻌﻄﻟا ﺲﻴﻟ )- ( ﻚﻴﻠﻋ ﺔﺠﺣ وأ ﻚﻟ ﺔﺠﺣ ﺎﻣإ نآﺮﻘﻟا ) ﲑـﻏ وأ عﻮـﻓﺮﻣ ﲑـﻏ ﺎـﻣإ ﻢـﺳﻻا ﺲﻴـﻟ )- ( ﺎﺑﻮﺼـﻨﻣ وأ ﺎﻋﻮﻓﺮﻣ نﻮﻜﻳ نأ ﺎﻣإ ﻢﺳﻻا ﺲﻴﻟ ) -( ةرﺎﺴﺧ وأ ﺎـﳛر ﻪﻨﻣ ﺪﲡ نأ ﺎﻣإو ،ﻪﻨﻣ عﺎﺘﺒﺗ نأ ﺎﻣإو ،ﻚﻳﺬﳛ نأ ﺎﻣإ :ﻚﺴﳌا ﻞﻣﺎﺤﻛ ﺢﻟﺎﺼﻟا ﺲﻴﻠﳉا ﻞﺜﻣ ) -( بﻮﺼﻨﻣ
.( ﺔﺒﻴﻃ

.ﻪﻨﻣ يﱰﺸﺗ =ﻪﻨﻣ عﺎﺘﺒﺗ ،ﻪﻜﺴﻣ ﻦﻣ ﻚﺤﻨﻤﻳ =ﻚﻳﺬﳛ



" ﺔﻴﺤﻴﺿﻮﺗ تﺎﻄﻄﳐ "




ﺔﻴﻀﻘﻟا




ﺔﻴﻃﴍ ﺔﻴﻠﲪ





ﺔﻠﺼﻔﻨﻣ ﺔﻠﺼﺘﻣ




ﻮﻠﺧ ﺔﻌﻧﺎﻣ ﻊﲨ ﺔﻌﻧﺎﻣ ﺔﻴﻘﻴﻘﺣ ﺔﻴﻗﺎﻔﺗا ﺔﻴﻣوﺰﻟ

( ﺔﺒﻟﺎﺳو ﺔﺒﺟﻮﻣ ) ( ﺔﺒﻟﺎﺳو ﺔﺒﺟﻮﻣ )

ﺔﻠﻤﻬﻣ ﺔﻴﺋﺰﺟ ﺔﻴﻠﻛ ﺔﻴﺼﺨﺷ

( ﺔﺒﻟﺎﺳو ﺔﺒﺟﻮﻣ )

-١٤٣ -


ﻲﺟﻮﻏﺎﺴﻳإ حﴍ

=============================================================================


( بﺎﺒﻟا ﺔﺻﻼﺧ )



.بﺬﻜﻟاو قﺪﺼﻟا ﻞﻤﺘﳛ لﻮﻗ :ﺔﻴﻀﻘﻟا

.ﺔﻴﻃﴍو ﺔﻴﻠﲪ :نﲈﺴﻗ ﻲﻫو

.ءﳾ ﻦﻋ ءﳾ ﻲﻔﻧ وأ ،ءﴚﻟ ءﳾ تﻮﺒﺜﺑ ﺎﻬﻴﻓ ﻢﻜﺣ ﺎﻣ :ﺔﻴﻠﻤﳊﺎﻓ

:مﺎﺴﻗأ ﺔﻌﺑرأ ﻲﻫو

.ﺎﻴﺋﺰﺟ ﺎﻬﻋﻮﺿﻮﻣ نﺎﻛ ﺎﻣ :ﻲﻫو ﺔﻴﺼﺨﺷ -١

.داﺮﻓﻷا ﻞﻛ ﲆﻋ ﺎﻬﻴﻓ ﻢﻜﺣو ﺎﻴﻠﻛ ﺎﻬﻋﻮﺿﻮﻣ نﺎﻛ ﺎﻣ :ﻲﻫو ﺔﻴﻠﻛ -٢

.داﺮﻓﻷا ﺾﻌﺑ ﲆﻋ ﺎﻬﻴﻓ ﻢﻜﺣو ﺎﻴﻠﻛ ﺎﻬﻋﻮﺿﻮﻣ نﺎﻛ ﺎﻣ :ﻲﻫو ﺔﻴﺋﺰﺟ -٣

.ﻢﻜﳊا ﺔﻴﻤﻛ ﺎﻬﻴﻓ ﲔﺒﻳ ﱂو ﺎﻴﻠﻛ ﺎﻬﻋﻮﺿﻮﻣ نﺎﻛ ﺎﻣ :ﻲﻫو ﺔﻠﻤﻬﻣ -٤

.ﺔﺒﻟﺎﺳو ﺔﺒﺟﻮﻣ ﺎﻬﻨﻣ ةﺪﺣاو ﻞﻛو

.ﲈﻬﻨﻴﺑ ﺔﻄﺑاﺮﻟا دﻮﺟو مﺪﻋ وأ ﲔﺘﻴﻀﻗ ﲔﺑ ﺔﻄﺑاﺮﻟا دﻮﺟﻮﺑ ﺎﻬﻴﻓ ﻢﻜﺣ ﺎﻣ :ﺔﻴﻃﴩﻟاو

.ﺔﻠﺼﻔﻨﻣو ﺔﻠﺼﺘﻣ :نﲈﺴﻗ ﻲﻫو

.ﲈﻬﻨﻴﺑ مزﻼﺘﻟا مﺪﻋ وأ ،ﲔﺘﻴﻀﻗ ﲔﺑ مزﻼﺘﻟﺎﺑ ﺎﻬﻴﻓ ﻢﻜﺣ ﺎﻣ :ﺔﻠﺼﺘﳌﺎﻓ

:نﲈﺴﻗ ﻲﻫو

.ﻪﺒﺟﻮﺗ ﺔﻗﻼﻌﻟ ﺎﻬﻴﻓ ﻢﻜﳊا نﺎﻛ ﺎﻣ :ﻲﻫو ﺔﻴﻣوﺰﻟ -١

.ﻪﺒﺟﻮﺗ ﺔﻗﻼﻋ ﲑﻐﻟ ﺎﻬﻴﻓ ﻢﻜﳊا نﺎﻛ ﺎﻣ :ﻲﻫو ﺔﻴﻗﺎﻔﺗا -٢

.ﲈﻬﻨﻴﺑ ﰲﺎﻨﺘﻟا مﺪﻋ وأ ﺮﺜﻛأ وأ ﲔﺘﻴﻀﻗ ﲔﺑ ﰲﺎﻨﺘﻟﺎﺑ ﺎﻬﻴﻓ ﻢﻜﺣ ﺎﻣ :ﺔﻠﺼﻔﻨﳌاو

:مﺎﺴﻗأ ﺔﺛﻼﺛ ﻲﻫو

.ﻚﻟذ ﻦﻜﻤﻳ وأ ،ﺎﻌﻣ ﲈﻬﻋﺎﻔﺗراو ﺎﻬﻴﻓﺮﻃ عﲈﺘﺟا ﺎﻬﻴﻓ ﻊﻨﺘﻤﻳ ﺎﻣ :ﻲﻫو ﻮﻠﺧو ﻊﲨ ﺔﻌﻧﺎﻣ -١

.ﻚﻟذ ﻦﻜﻤﻳ وأ ،ﲈﻬﻋﺎﻔﺗرا زﻮﳚو ﺎﻬﻴﻓﺮﻃ عﲈﺘﺟا ﺎﻬﻴﻓ ﻊﻨﺘﻤﻳ ﺎﻣ :ﻲﻫو ﻊﲨ ﺔﻌﻧﺎﻣ -٢

.ﻚﻟذ ﻦﻜﻤﻳ وأ ،ﲈﻬﻋﲈﺘﺟا زﻮﳚو ﺎﻬﻴﻓﺮﻃ عﺎﻔﺗرا ﺎﻬﻴﻓ ﻊﻨﺘﻤﻳ ﺎﻣ :ﻲﻫو ﻮﻠﺧ ﺔﻌﻧﺎﻣ -٣

.ﺔﺒﻟﺎﺳو ﺔﺒﺟﻮﻣ نﻮﻜﺗ ﺔﻠﺼﻔﻨﳌاو ﺔﻠﺼﺘﳌا مﺎﺴﻗأ ﻦﻣ ةﺪﺣاو ﻞﻛو

-١٤٤ -


ﻲﺟﻮﻏﺎﺴﻳإ حﴍ

=============================================================================


" ﺺﻨﻟا ﲆﻋ تﺎﻘﻴﻠﻌﺗ "



ﺎﻳﺎﻀﻘﻟا )

.بذﺎﻛ وأ ﻪﻴﻓ قدﺎﺻ ﻪﻧإ ﻪﻠﺋﺎﻘﻟ لﺎﻘﻳ نأ ﺢﺼﻳ لﻮﻗ :ﺔﻴﻀﻘﻟا ﺎﻣإو ،دﻮﺟﻮﻣ رﺎﻬﻨﻟﺎﻓ ﺔﻌﻟﺎﻃ ﺲﻤﺸﻟا ﺖﻧﺎﻛ نإ ﺎﻨﻟﻮﻘﻛ ﺔﻠﺼﺘﻣ ﺔﻴﻃﴍ ﺎﻣإو ،ﺐﺗﺎﻛ ﺪﻳز ﺎﻨﻟﻮﻘﻛ ﺔﻴﻠﲪ ﺎﻣإ ﻲﻫو
.ادﺮﻓ وأ ﺎﺟوز نﻮﻜﻳ نأ ﺎﻣإ دﺪﻌﻟا ﺎﻨﻟﻮﻘﻛ ﺔﻠﺼﻔﻨﻣ ﺔﻴﻃﴍ

ﲏﺎﺜﻟاو ﺎﻣﺪﻘﻣ ﻰﻤﺴﻳ ﺔﻴﻃﴩﻟا ﻦﻣ لوﻷا ءﺰﳉاو ،ﻻﻮﻤﳏ ﲏﺎﺜﻟاو ،ﺎﻋﻮﺿﻮﻣ ﻰﻤﺴﻳ ﺔﻴﻠﻤﳊا ﻦﻣ لوﻷا ءﺰﳉاو

.ﺎﻴﻟﺎﺗ







........................................................................................................
:لﺎﻘﻓ ﺎﻳﺎﻀﻘﻟا ﻲﻫ ﻪﺜﺣﺎﺒﻣ لوأو تﺎﻘﻳﺪﺼﺘﻟا ﻢﺴﻘﺑ أﺪﺑ تارﻮﺼﺘﻟا لﻮﺣ ﻪﻣﻼﻛ ﻒﻨﺼﳌا ﻰﳖأ نأ ﺪﻌﺑ :لﻮﻗأ لﺎـﻘﻓ ﺎﻳﺎﻀـﻘﻟا دﺮـﻔﻣ ﻲـﻫ ﻲﺘﻟا ﺔﻴﻀﻘﻟا ﻒﻳﺮﻌﺘﺑ أﺪﺑ ﻢﺛ ،ﺎﻳﺎﻀﻘﻟا بﺎﺑ اﺬﻫ ﺮﻳﺪﻘﺘﻟاو ناﻮﻨﻋ اﺬﻫ ( ﺎﻳﺎﻀﻘﻟا ) ﻪﺴﻔﻧ مﻼﻜﻟا نﻻ ﻚﻟذ ﻪﻠﺋﺎﻘﻟ لﺎﻘﻳ نأ ﺢﺻ ﲈﻧإ ( بذﺎﻛ وأ ﻪﻴﻓ قدﺎﺻ ﻪﻧإ ﻪﻠﺋﺎﻘﻟ لﺎﻘﻳ نأ ﺢﺼﻳ لﻮﻗ ﺔﻴﻀﻘﻟا ) ﻞـﺋﺎﻗو قدﺎﺻ ﻪﻟ لﺎﻘﻳ قﺪﺼﻟا ﻞﺋﺎﻗو ،بﺬﻛ مﻼﻜﻟا اﺬﻫو ،قﺪﺻ مﻼﻛ اﺬﻫ لﺎﻘﻴﻓ بﺬﻜﻟاو قﺪﺼﻟا ﻞﻤﺘﳛ

.بذﺎﻛ ﻪﻟ لﺎﻘﻳ بﺬﻜﻟا ﺎـﻣإ ﻲﻫو ( ﺔﻴﻃﴍ ﺎﻣإو ) ﺔﺒﺟﻮﳌا لﺎﺜﻣ اﺬﻫ ( ﺐﺗﺎﻛ ﺪﻳز ﺎﻨﻟﻮﻘﻛ ﺔﻴﻠﲪ ﺎﻣإ ﻲﻫو ) لﺎﻘﻓ ﺔﻴﻀﻘﻟا ﻢﻴﺴﻘﺘﺑ أﺪﺑ ﻢﺛ ﺔﻴﻃﴩـﻟا لﺎـﺜﻣ اﺬﻫ ( دﻮﺟﻮﻣ رﺎﻬﻨﻟﺎﻓ ﺔﻌﻟﺎﻃ ﺲﻤﺸﻟا ﺖﻧﺎﻛ نإ ﺎﻨﻟﻮﻘﻛ ﺔﻠﺼﺘﻣ ) لﺎﻗ اﺬﻟو ﺔﻠﺼﻔﻨﻣ وأ ﺔﻠﺼﺘﻣ ﺔﻠﺼـﺘﳌا ﲔـﺑ قﺮـﻔﻟاو ( ادﺮـﻓ وأ ﺎـﺟوز نﻮـﻜﻳ نأ ﺎـﻣإ دﺪﻌﻟا ﺎﻨﻟﻮﻘﻛ ﺔﻠﺼﻔﻨﻣ ﺔﻴﻃﴍ ﺎﻣإو ) ﺔﺒﺟﻮﳌا ﺔﻠﺼﺘﳌا
.ﺮﻓﺎﻨﺗو لﺎﺼﻔﻧا ﲈﻬﻨﻴﺑ ﺔﻠﺼﻔﻨﳌا ﰲﺮﻃو ناﱰﻗاو لﺎﺼﺗا ﲈﻬﻨﻴﺑ ﺔﻠﺼﺘﳌا ﰲﺮﻃ نأ ﻮﻫ ﺔﻠﺼﻔﻨﳌاو ﻰﻤﺴـﻳ ﻪـﻴﻠﻋ مﻮـﻜﺤﳌاو لﻮـﻘﻳ نأ ﱃوﻷا ( ﻻﻮـﻤﳏ ﲏﺎـﺜﻟاو ﺎﻋﻮـﺿﻮﻣ ﻰﻤﺴﻳ ﺔﻴﻠﻤﳊا ﻦﻣ لوﻷا ءﺰﳉاو )
.ﺪﻳز مﺎﻗ ﻮﺤﻧ لوﻷا ﻮﻫ نﻮﻜﻳ ﺪﻗ لﻮﻤﺤﳌا نﻷ ﻻﻮﻤﳏ ﻰﻤﺴﻳ ﻪﺑ مﻮﻜﺤﳌاو ﺎﻋﻮﺿﻮﻣ

.ﺔﻄﺑار ﻰﻤﺴﺗ ءﺎﻔﻟاو طﴩﻟا ةادأو ( ﺎﻴﻟﺎﺗ ﻰﻤﺴﻳ ﲏﺎﺜﻟاو ﺎﻣﺪﻘﻣ ﻰﻤﺴﻳ ﺔﻴﻃﴩﻟا ﻦﻣ لوﻷا ءﺰﳉاو )

-١٤٥ -


ﻲﺟﻮﻏﺎﺴﻳإ حﴍ

=============================================================================


.ﺐﺗﺎﻜﺑ ﺲﻴﻟ ﺪﻳز ﺎﻨﻟﻮﻘﻛ ﺔﺒﻟﺎﺳ ﺎﻣإو ،ﺐﺗﺎﻛ ﺪﻳز ﺎﻨﻟﻮﻘﻛ ﺔﺒﺟﻮﻣ ﺎﻣإ ﺔﻴﻀﻘﻟاو نﺎﺴﻧﻹا ﻦﻣ ءﳾ ﻻو ،ﺐﺗﺎﻛ نﺎﺴﻧإ ﻞﻛ ﺎﻨﻟﻮﻘﻛ ةرﻮﺴﻣ ﺔﻴﻠﻛ ﺎﻣإو ،ﺎﻧﺮﻛذ ﲈﻛ ﺔﺻﻮﺼﳐ ﺎﻣإ ﲈﻬﻨﻣ ةﺪﺣاو ﻞﻛو نﻮـﻜﻳ ﻻ نأ ﺎـﻣإو ﺐـﺗﺎﻜﺑ ﺲﻴﻟ نﺎﺴﻧﻹا ﺾﻌﺑو ،ﺐﺗﺎﻛ نﺎﺴﻧﻹا ﺾﻌﺑ ﺎﻨﻟﻮﻘﻛ ةرﻮﺴﻣ ﺔﻴﺋﺰﺟ ﺎﻣإو ،ﺐﺗﺎﻜﺑ
.ﺐﺗﺎﻜﺑ ﺲﻴﻟ نﺎﺴﻧﻹاو ،ﺐﺗﺎﻛ نﺎﺴﻧﻹا ﺎﻨﻟﻮﻘﻛ ﺔﻠﻤﻬﻣ ﻰﻤﺴﺗو ﻚﻟﺬﻛ

نﺎﺴـﻧﻹا نﺎـﻛ نإ ﺎـﻨﻟﻮﻘﻛ ﺔﻴﻗﺎﻔﺗا ﺎﻣإو ،دﻮﺟﻮﻣ رﺎﻬﻨﻟﺎﻓ ﺔﻌﻟﺎﻃ ﺲﻤﺸﻟا ﺖﻧﺎﻛ نإ ﺎﻨﻟﻮﻘﻛ ﺔﻴﻣوﺰﻟ ﺎﻣإ ﺔﻠﺼﺘﳌاو

. ﻖﻫﺎﻧﲈرﳊﺎﻓ ﺎﻘﻃﺎﻧ

........................................................................................................

ﻦـﻣ يأ ( ﲈﻬﻨـﻣ ةﺪـﺣاو ﻞـﻛو ﺐﺗﺎﻜﺑ ﺲﻴﻟ ﺪﻳز ﺎﻨﻟﻮﻘﻛ ﺔﺒﻟﺎﺳ ﺎﻣإو ،ﺐﺗﺎﻛ ﺪﻳز ﺎﻨﻟﻮﻘﻛ ﺔﺒﺟﻮﻣ ﺎﻣإ ﺔﻴﻀﻘﻟاو)

ﺎﻨﻠﺜﻣ ﲈﻛ يأ ﺎﻧﺮﻛذ ﲈﻛ ﻪﻟﻮﻘﺑ ﺪﺼﻘﻳو ﺔﻴﺼﺨﺸﻟا ﻲﻫ ﺔﺻﻮﺼﺨﳌا ( ﺎﻧﺮﻛذ ﲈﻛ ﺔﺻﻮﺼﳐ ﺎﻣإ ) ﺔﺒﻟﺎﺴﻟاو ﺔﺒﺟﻮﳌا

.ﺐﺗﺎﻜﺑ ﺲﻴﻟ ﺪﻳزو ﺐﺗﺎﻛ ﺪﻳﺰﺑ ﻞﻴﻠﻗ ﻞﺒﻗ ﺐـﺗﺎﻜﻟﺎﺑ ﺪـﻳرأ نإ لﺎـﻘﻳ ﺪـﻗ ( ﺐـﺗﺎﻜﺑ نﺎﺴـﻧﻹا ﻦﻣ ءﳾ ﻻو ،ﺐﺗﺎﻛ نﺎﺴﻧإ ﻞﻛ ﺎﻨﻟﻮﻘﻛ ةرﻮﺴﻣ ﺔﻴﻠﻛ ﺎﻣإو) ﲆـﻋ ﻪـﻧأ ﻰـﻘﺒﻳو ،ﱃوﻷا ﺖﺑﺬـﻛ ﻞـﻌﻔﻟا ﺪـﻳرأ نأو ،ﺐـﺗﺎﻛ نﺎﺴـﻧإ ﻞـﻛ يأ ﱃوﻷا ﺖﻗﺪﺻ ةﻮﻘﻟﺎﺑ ﺐﺗﺎﻜﻟا ﻦـﻋ ﺮـﻈﻨﻟا ﺾـﻏ ﻊﻣ ﻞﻴﺜﻤﺘﻟا دﺮﳎ دارأ ﻪﻧأ باﻮﳉاو .ﺐﺗﺎﻜﺑ نﺎﺴﻧﻹا ﻦﻣ ءﳾ ﻻ ﻪﻟﻮﻗ ﺢﺼﻳ ﻻ ﻦﻳﺮﻳﺪﻘﺘﻟا رﻮﺴـﻟا ﻮـﻫ ﺎﻳﺎﻀﻘﻟا هﺬﻫ ﲔﺑ ﻒﻠﺘﺧا يﺬﻟا نأ ﺐﻟﺎﻄﻟا فﺮﻌﻳ ﻲﻛ ﺪﺣاو لﺎﺜﻤﺑ ﻰﻔﺘﻛاو ﻊﻗاﻮﻠﻟ لﺎﺜﳌا ﺔﻘﺑﺎﻄﻣ
.ﻂﻘﻓ

( ﻚﻟﺬـﻛ نﻮـﻜﻳ ﻻ نأ ﺎﻣإو ﺐﺗﺎﻜﺑ ﺲﻴﻟ نﺎﺴﻧﻹا ﺾﻌﺑو ،ﺐﺗﺎﻛ نﺎﺴﻧﻹا ﺾﻌﺑ ﺎﻨﻟﻮﻘﻛ ةرﻮﺴﻣ ﺔﻴﺋﺰﺟ ﺎﻣإو)

ﻰﻤﺴـﺗ ) ﺬـﺌﻨﻴﺤﻓ ﻪـﻴﻓ ﲔﺒﻳ ﱂ ﺎﻴﻠﻛ نﺎﻛ ﻞﺑ داﺮﻓﻷا ﺔﻴﻤﻛ ﻪﻴﻓ ﲔﺑ ﺎﻴﻠﻛ ﻻو ﺎﻴﺋﺰﺟ ﺔﻴﻀﻘﻟا عﻮﺿﻮﻣ نﻮﻜﻳ ﻻ يأ

.ﺎﻬﻴﻓ ﺔﻴﻤﻜﻟا نﺎﻴﺑ مﺪﻌﻟ ﺔﻠﻤﻬﻣ ﺖﻴﻤﺳو ( ﺐﺗﺎﻜﺑ ﺲﻴﻟ نﺎﺴﻧﻹاو ﺐﺗﺎﻛ نﺎﺴﻧﻹا ﺎﻨﻟﻮﻘﻛ ﺔﻠﻤﻬﻣ دﻮﺟوو ﺲﻤﺸﻟا عﻮﻠﻃ ﲔﺑ مزﻼﺘﻠﻟ ( دﻮﺟﻮﻣ رﺎﻬﻨﻟﺎﻓ ﺔﻌﻟﺎﻃ ﺲﻤﺸﻟا ﺖﻧﺎﻛ نإ ﺎﻨﻟﻮﻘﻛ ﺔﻴﻣوﺰﻟ ﺎﻣإ ﺔﻠﺼﺘﳌاو )
.رﺎﻬﻨﻟا رﲈﳊا نﻮﻛو ﺎﻘﻃﺎﻧ نﺎﺴﻧﻹا نﻮﻛ ﲔﺑ مزﻼﺘﻟا مﺪﻌﻟ ( ﻖﻫﺎﻧ رﲈﳊﺎﻓ ﺎﻘﻃﺎﻧ نﺎﺴﻧﻹا نﺎﻛ نإ ﺎﻨﻟﻮﻘﻛ ﺔﻴﻗﺎﻔﺗا ﺎﻣإو)
.ﺎﻘﻫﺎﻧ

-١٤٦ -


ﻲﺟﻮﻏﺎﺴﻳإ حﴍ

=============================================================================


.ﺎﻌﻣ ﻮﻠﳋاو ﻊﻤﳉا ﺔﻌﻧﺎﻣ ﻲﻫو دﺮﻓ ﺎﻣإو جوز ﺎﻣإ دﺪﻌﻟا ﺎﻨﻟﻮﻘﻛ ﺔﻴﻘﻴﻘﺣ ﺎﻣإ ﺔﻠﺼﻔﻨﳌاو

.اﺮﺠﺣ وأ اﺮﺠﺷ نﻮﻜﻳ نأ ﺎﻣإ ءﴚﻟا اﺬﻫ ﺎﻨﻟﻮﻘﻛ ﻂﻘﻓ ﻊﻤﳉا ﺔﻌﻧﺎﻣ ﺎﻣإو

.قﺮﻐﻳ ﻻ نأ ﺎﻣإو ﺮﺤﺒﻟا ﰲ نﻮﻜﻳ نأ ﺎﻣإ ﺪﻳز ﺎﻨﻟﻮﻘﻛ ﻂﻘﻓ ﻮﻠﳋا ﺔﻌﻧﺎﻣ ﺎﻣإو

.وﺎﺴﻣ وأ ﺺﻗﺎﻧ وأ ﺪﺋاز ﺎﻣإ دﺪﻌﻟا :ﺎﻨﻟﻮﻘﻛ ءاﺰﺟأ تاوذ تﻼﺼﻔﻨﳌا نﻮﻜﺗ ﺪﻗو

.......................................................................................................

ﲔﻤﺳﻻﺎﺑ ﻰﻤﺴﺗ يأ ( ﺎﻌﻣ ﻮﻠﳋاو ﻊﻤﳉا ﺔﻌﻧﺎﻣ ﻲﻫو دﺮﻓ ﺎﻣإو جوز ﺎﻣإ دﺪﻌﻟا ﺎﻨﻟﻮﻘﻛ ﺔﻴﻘﻴﻘﺣ ﺎﻣإ ﺔﻠﺼﻔﻨﳌاو)

.ﺎﻌﻣ ﻮﻠﺧو ﻊﲨ ﺔﻌﻧﺎﻣ ﺎﳍ لﺎﻘﻳو ﺔﻴﻘﻴﻘﺣ ﺎﳍ لﺎﻘﻴﻓ

زﻮـﳚو ﲈﻬﻋﲈﺘـﺟا ﻞﻴﺤﺘﺴـﻴﻓ ( اﺮـﺠﺣ وأ اﺮﺠـﺷ نﻮـﻜﻳ نأ ﺎـﻣإ ءﴚﻟا اﺬﻫ ﺎﻨﻟﻮﻘﻛ ﻂﻘﻓ ﻊﻤﳉا ﺔﻌﻧﺎﻣ ﺎﻣإو)

.ﺎﻧاﻮﻴﺣ نﻮﻜﻳ نﺄﻛ ﲈﻬﻋﺎﻔﺗرا ﺮـﺤﺒﻟا ﰲ نﻮﻜﻳ لوﻷا فﺮﻄﻟﺎﻓ ( قﺮﻐﻳ ﻻ نأ ﺎﻣإو ﺮﺤﺒﻟا ﰲ نﻮﻜﻳ نأ ﺎﻣإ ﺪﻳز ﺎﻨﻟﻮﻘﻛ ﻂﻘﻓ ﻮﻠﳋا ﺔﻌﻧﺎﻣ ﺎﻣإو)
.قﺮﻐﻳ ﻻو ﺮﺤﺒﻟا نﻮﻜﻴﻓ ﺔﺣﺎﺒﺴﻟا ﺪﻴﳚ ﺪﻳز نﻮﻜﻳ نﺄﻛ ﲈﻬﻋﲈﺘﺟا زﻮﺠﻴﻓ ،قﺮﻐﻳ ﻻ ﲏﺎﺜﻟاو

.ءﺎﳌا ﰲ ﻻإ نﻮﻜﻳ ﻻ قﺮﻐﻟا نﻷ قﺮﻐﻳو ﺮﺤﺒﻟا ﲑﻏ ﰲ ﺪﻳز نﻮﻜﻳ نﺄﺑ ﲈﻬﻋﺎﻔﺗرا زﻮﳚ ﻻ ﻦﻜﻟو

.ﻚﻟذ ﲑﻏ وأ اﺮﳖ وأ اﺮﺤﺑ ﻲﻤﺳأ ءاﻮﺳ ءﺎﳌا ﺮﺤﺒﻟﺎﺑ دارأ ﺪﻗ ﻮﻬﻓ

-ﺢـﺿاو ﻮـﻫ ﲈـﻛ - ﺎـﻨﻧﺈﻓ نﺎـﻌﻔﺗﺮﻳ ﻻ وأ نﺎﻌﻔﺗﺮﻳ ﲈﳖﺄﺑ ﺔﻴﻀﻘﻟا ﰲﺮﻃ ﱪﺘﺨﻧ نأ ﺪﻳﺮﻧ ﲈﻨﻴﺣ ﻪﻧأ ﱃإ ﻪﺒﻨﻧ ﺎﻨﻫو نﺎـﻌﻔﺗﺮﻳ ﻻ وأ نﺎـﻌﻔﺗﺮﻳ ﲈـﳖأ رﺎـﺒﺘﺧا ﺎـﻧدرأ اذﺈﻓ ،دﺮﻓ وأ جوز ﺎﻣإ دﺪﻌﻟا ﺎﻨﻠﻗ اذﺈﻓ ﲔﻓﺮﻄﻟا ﲆﻋ ﻲﻔﻨﻟا ﻞﺧﺪﻧ
.ﻚﻟذ ﻊﻨﺘﻤﻳ ﻪﻧأ ﺪﺠﻨﻓ ؟ ادﺮﻓ ﻻو ﺎﺟوز ﻻ دﺪﻌﻟا نﻮﻜﻳ ﻞﻫ لﻮﻘﻨﻓ ﻲﻔﻨﻟا ﻞﺧﺪﻧ

ﻻ ﻻو ﺮـﺤﺒﻟا ﲑـﻏ ﰲ ﺪﻳز نﻮﻜﻳ ﻞﻫ لﻮﻘﻨﻓ قﺮﻐﻳ ﻻ نأ ﺎﻣإو ﺮﺤﺒﻟا ﰲ نﻮﻜﻳ نأ ﺎﻣإ ﺪﻳز لﺎﺜﻣ ﰲ ﻚﻟﺬﻛ ﺎﻨﻫو ﲑـﻏ ﰲ ﺪـﻳز نﻮـﻜﻳ نأ ﻦـﻜﻤﻳ ﻞﻫ ﻰﻨﻌﳌا ﲑﺼﻴﻓ تﺎﺒﺛإ ﻲﻔﻨﻟا ﻲﻔﻧ نﻷ ؛قﺮﻐﻳ =قﺮﻐﻳ ﻻ ﻻ ةرﺎﺒﻌﻓ ؟ قﺮﻐﻳ ﺔـﻌﻧﺎﻣ نﻮﻜﺘﻓ ﻮﻠﳋا ﻊﻨﺘﻤﻳ اذإ ﺔﺴﺑﺎﻴﻟا ﰲ نﻮﻜﻳ ﻻ قﺮﻐﻟا نﻷ ﻦﻜﻤﻳ ﻻ باﻮﳉاو ؟ قﺮﻐﻳو ( ﺔﺴﺑﺎﻴﻟا ) ﺮﺤﺒﻟا
.ﻞﻣﺄﺘﻓ ﻦﻫﺬﻟا كﺮﳛ ﻪﻨﻜﻟو ﺪﻴﻘﻌﺗ لﺎﺜﳌا ﰲو ﻮﻠﺧ

ﻦـﻣ ﺮـﺜﻛأ ﺎـﳍ نﻮـﻜﻳ يأ ( وﺎﺴـﻣ وأ ﺺﻗﺎﻧ وأ ﺪﺋاز ﺎﻣإ دﺪﻌﻟا :ﺎﻨﻟﻮﻘﻛ ءاﺰﺟأ تاوذ تﻼﺼﻔﻨﳌا نﻮﻜﺗ ﺪﻗو)

ﻲﻋﴩـﻟا ﻢـﻜﳊا نﻮـﻜﻳ نأ ﺎـﻣإ ﻞـﺜﻣو ،ﺎﻓﺮﺣ وأ ﻼﻌﻓ وأ ﲈﺳا نﻮﻜﺗ نأ ﺎﻣإ ﺔﻤﻠﻜﻟا ﻞﺜﻣ ﺮﺜﻛﺄﻓ ٣ يأ ﲔﻓﺮﻃ

.ﺎﻣﺮﳏ وأ ﺎﻫوﺮﻜﻣ وأ ﺎﺣﺎﺒ